Trong kỷ nguyên công nghệ số phát triển không ngừng, hệ điều hành Windows đã trải qua nhiều sự lột xác, cùng với đó là sự xuất hiện và biến mất của vô số chương trình và tính năng. Dù Windows 10 và Windows 11 hiện đại mang đến nhiều tiện ích mới, không ít người dùng tại Việt Nam vẫn giữ trong lòng nỗi hoài niệm sâu sắc về những phần mềm cũ đã từng gắn bó, mang lại những trải nghiệm độc đáo và khó quên. Là một chuyên gia SEO và biên tập viên công nghệ từ 123thuthuat.com, chúng tôi nhận thấy rằng đôi khi, sự đơn giản và tính trực quan của quá khứ lại có giá trị riêng biệt mà những giải pháp hiện tại khó lòng thay thế.
Bài viết này sẽ đưa bạn trở về quá khứ, cùng nhìn lại 5 chương trình Windows đã không còn tồn tại nhưng vẫn là ký ức đẹp trong lòng nhiều thế hệ người dùng máy tính tại Việt Nam. Đây không chỉ là câu chuyện cá nhân, mà còn là một phần lịch sử phát triển phần mềm, nơi chúng ta có thể so sánh những giá trị cũ với xu hướng hiện đại. Hãy cùng 123thuthuat.com khám phá những “viên ngọc quý” của Windows đã mãi mãi đi vào dĩ vãng.
5. Windows (Live) Movie Maker: Trình chỉnh sửa video “quốc dân” một thời
Windows Movie Maker, sau này là Windows Live Movie Maker, là một cái tên không thể không nhắc đến khi nói về những phần mềm hoài niệm. Dù nhu cầu tạo nội dung video ngày càng tăng cao trong thập kỷ qua, Microsoft lại quyết định ngừng phát triển trình chỉnh sửa video miễn phí này vào năm 2012. Điều này khiến người dùng phải tìm đến các giải pháp thay thế phức tạp hơn hoặc tốn kém hơn để thực hiện các dự án video của riêng mình.
Movie Maker nổi bật với giao diện trực quan và dễ sử dụng, biến việc cắt ghép video trở nên đơn giản ngay cả với những người mới bắt đầu. Nhiều người dùng Việt Nam đã có những kỷ niệm đáng nhớ khi tự tay tạo ra các video cá nhân, kỷ niệm gia đình hay các dự án học tập đầu tiên bằng công cụ này. Điều đáng quý hơn là Movie Maker hoàn toàn miễn phí, không có quảng cáo hay yêu cầu trả tiền để mở khóa tính năng như nhiều ứng dụng hiện tại. Nó chỉ đơn giản là một công cụ hiệu quả, hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Ngày nay, chúng ta có Clipchamp, một lựa chọn thay thế tích hợp trong Windows. Tuy nhiên, Clipchamp lại hoạt động dựa trên nền tảng web và yêu cầu thanh toán cho nhiều tính năng nâng cao, bao gồm cả xuất video 4K. Nếu Windows Movie Maker được tiếp tục phát triển và cải tiến, có lẽ nó đã trở thành một đối thủ cạnh tranh đáng gờm với các phần mềm chỉnh sửa video khác, mang lại giá trị lớn cho cộng đồng người dùng.
4. Rockmelt: Trình duyệt tích hợp mạng xã hội đầy đột phá
Trong danh sách những phần mềm cũ đáng nhớ, Rockmelt có lẽ là cái tên ít người biết đến hơn. Tuy nhiên, đối với những người đã từng sử dụng, đặc biệt là thế hệ học sinh, sinh viên vào khoảng năm 2012, Rockmelt thực sự là một trình duyệt mang tính cách mạng.
Giao diện trình duyệt Rockmelt với các tính năng tích hợp mạng xã hội độc đáo
Rockmelt được xây dựng trên nền tảng Chromium, nhưng có giao diện người dùng (UI) khác biệt và độc đáo. Điểm làm nên sự đặc biệt của Rockmelt chính là khả năng tích hợp sâu rộng với Facebook. Đây không phải là một thanh bên đơn thuần mở trang web Facebook như nhiều “tích hợp” hiện nay. Rockmelt tích hợp ba nút thông báo nhanh của Facebook (yêu cầu kết bạn, tin nhắn, và thông báo chung) ngay trên thanh menu, cập nhật theo thời gian thực. Điều này giúp mọi hoạt động trên Facebook của bạn luôn trong tầm mắt. Hơn nữa, Messenger của Facebook cũng được tích hợp sẵn, cho phép bạn mở các cuộc trò chuyện ngay cả khi đang duyệt bất kỳ trang web nào khác.
Ở thời điểm đó, tính năng này thực sự là một “giấc mơ” đối với những người dùng mạng xã hội thường xuyên. Mặc dù ngày nay sự quan tâm đến Facebook đã thay đổi, nhưng ý tưởng về một trình duyệt tích hợp chặt chẽ với mạng xã hội vẫn là điều mà nhiều người mong muốn. Rockmelt là một ví dụ điển hình về việc Microsoft đã khai tử một sản phẩm tiềm năng trước khi nó có cơ hội phát triển hết mình.
3. Windows Media Center: Tiềm năng chưa được khai thác
Khi nhắc đến Windows Media Center, nhiều người dùng có thể cảm thấy lạ lẫm, đặc biệt là những người mới sử dụng Windows Vista hoặc Windows 7 lần đầu. Mặc dù các PC đi kèm với Windows Vista và 7 thường có điều khiển từ xa Media Center, nhưng việc điều chỉnh TV trên PC hoặc sử dụng giao diện quản lý đa phương tiện chuyên dụng dường như không phải là một nhu cầu phổ biến vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, nhìn lại ở thời điểm hiện tại, Windows Media Center có vẻ sẽ hợp lý hơn rất nhiều. Ngày nay, số lượng người sử dụng Home Theater PC (HTPC) để giải trí tại gia đã tăng lên đáng kể, và các dịch vụ streaming cũng trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Việc có một giao diện người dùng thống nhất để duyệt tất cả nội dung này là một ý tưởng rất tiềm năng. Mặc dù nhiều người có thể sử dụng Smart TV cho mục đích này, nhưng HTPC vẫn có chỗ đứng riêng.
Bên cạnh đó, Windows Media Center còn có tiềm năng lớn trong lĩnh vực chơi game. Các thiết bị cầm tay chơi game dựa trên Windows hiện nay đều phụ thuộc vào các nhà sản xuất để tạo ra một giao diện phù hợp với tay cầm điều khiển, trong khi bản thân Windows 11 vẫn chưa thực sự tối ưu cho trải nghiệm này. Giao diện Media Center, nếu được phát triển theo thời gian, sẽ hoàn hảo cho những trường hợp sử dụng này, mang lại trải nghiệm người dùng nhất quán hơn. Đây lại là một trường hợp khác khi Microsoft loại bỏ một sản phẩm trước khi nó thực sự có cơ hội tỏa sáng và phát huy hết tiềm năng của mình.
2. Các trò chơi huyền thoại của Windows XP
Khi nói về những phần mềm hoài niệm trên Windows, không thể không nhắc đến những trò chơi kinh điển, có lẽ là những phần mềm mang tính biểu tượng và gợi nhớ nhiều kỷ niệm nhất của Windows. Ai trong chúng ta cũng đều nhớ những giờ phút giải trí với các trò chơi này, và đối với nhiều người, không có gì sánh bằng 3D Pinball: Space Cadet. Cho đến tận ngày nay, game pinball vẫn được yêu thích, và có lẽ trò chơi nhỏ này đã khởi đầu tất cả. Cảm giác đạt được những điểm số cao, bật đèn các bộ phận trên bàn hoặc làm đổi màu các thanh đệm để lên cấp độ mới thực sự rất cuốn hút.
Ngoài Pinball, Windows XP còn có rất nhiều trò chơi khác đã đi vào huyền thoại. Mặc dù không phải ai cũng giỏi các trò chơi bài, nhưng Hearts là một cái tên mà nhiều người vẫn yêu thích. Hồi đó, học được cụm từ “shoot the moon” (được điểm cao nhất trong ván) bằng tiếng Anh khi ngôn ngữ mẹ đẻ không phải là tiếng Anh mang lại một cảm giác rất “ngầu”. Tất nhiên, không thể không kể đến Minesweeper, một trò chơi kinh điển khác mà nhiều người ban đầu chỉ chơi một cách ngẫu nhiên, cho đến cái ngày định mệnh họ nhận ra rằng các con số trên bảng thực sự có ý nghĩa.
Dù không có nhiều gắn bó với Purble Place trong Windows Vista và 7, nhưng những mini-game này cũng gợi nhiều ký ức cho một bộ phận lớn người dùng. Với tôi, Chess Titans của thời Vista/7 cũng là một biểu tượng, mặc dù tôi chưa bao giờ thực sự giỏi cờ vua. Những trò chơi này không chỉ là công cụ giải trí mà còn là một phần không thể thiếu trong trải nghiệm sử dụng Windows của nhiều thế hệ.
1. Windows Live Messenger: Biểu tượng của thế hệ 8x-9x
Mọi sự thất vọng về lịch sử ứng dụng nhắn tin của Microsoft dường như bắt đầu khi công ty quyết định mua lại Skype và ngừng hoạt động Windows Live Messenger vào năm 2012. Windows Live Messenger, trước đây được biết đến với tên Windows Messenger (và MSN Messenger trước đó), là một dịch vụ nhắn tin mà theo nhiều người dùng, đã hoạt động hoàn hảo vào thời điểm đó. Nó đã trở thành một biểu tượng của thế hệ 8x, 9x tại Việt Nam, là nơi kết nối bạn bè, người thân và thậm chí là mối tình đầu của nhiều người.
Live Messenger có giao diện trò chuyện theo thẻ (tabbed conversations), một màn hình chính gọn gàng giúp dễ dàng xem tất cả các liên hệ đang trực tuyến (thời đó chúng ta có rất nhiều bạn bè trực tuyến). Khả năng xử lý cuộc gọi video và chia sẻ màn hình của nó cũng rất được đánh giá cao. Cuộc gọi video sẽ mở rộng ngay bên trong cửa sổ nhắn tin, thay thế ảnh đại diện của người dùng, tạo cảm giác rất tự nhiên và không làm gián đoạn trải nghiệm nhắn tin. Và nếu ai đó cần giúp đỡ về PC của họ, Windows Live Messenger tích hợp trực tiếp với Remote Assistance trong Windows, cho phép bạn dễ dàng điều khiển máy tính của bạn bè để khắc phục sự cố.
Một trong những tính năng đáng nhớ nhất của Live Messenger là khả năng sử dụng và tạo biểu tượng cảm xúc tùy chỉnh (custom emoticons). Rất nhiều người đã sáng tạo ra những bộ biểu tượng độc đáo, thậm chí thay thế cả các chữ cái bằng biểu tượng cảm xúc, tạo nên một phong cách chat rất riêng và đáng nhớ.
Nỗi hoài niệm thường khiến chúng ta nhìn mọi thứ qua “lăng kính màu hồng”, nhưng đối với Windows Live Messenger, đây không chỉ là một ứng dụng mà tôi nhớ bây giờ. Tôi luôn cảm thấy khó chịu khi bị buộc phải chuyển sang Skype và chưa bao giờ bị thuyết phục rằng Skype tốt hơn giải pháp trước đó. Và hiện tại, khi Skype đang dần bị thay thế bởi Microsoft Teams, tôi cũng không chắc liệu đó có phải là một sự thay thế tốt hơn hay không. Windows Live Messenger vẫn là một tượng đài trong lòng những người đã từng gắn bó với nó.
Đôi khi, mới hơn không phải là tốt hơn
Rất nhiều ứng dụng đã nhận được những “người kế nhiệm” tinh thần trên các phiên bản Windows mới hơn. Tuy nhiên, dù là do hoài niệm hay không, có thể nói rằng mọi thứ không còn như xưa. Clipchamp không thực sự trực quan và dễ sử dụng như Windows Movie Maker đã từng. Skype và Teams thiếu đi sự tùy biến vui nhộn của các biểu tượng cảm xúc tùy chỉnh trong Windows Live Messenger. Và các trò chơi đi kèm Windows ngày nay thường đầy rẫy quảng cáo và giao diện ồn ào, liên tục cố gắng thu hút sự chú ý của bạn.
Có một khía cạnh “vui vẻ” hơn khi sử dụng máy tính ngày xưa. Mọi thứ ngày nay dường như được tối ưu hóa quá mức, trở nên khô khan và nhàm chán hơn nhiều. Những phần mềm cũ này không chỉ là công cụ, mà còn là một phần của kỷ niệm, định hình trải nghiệm sử dụng máy tính của nhiều người. Hãy cùng 123thuthuat.com tiếp tục khám phá và chia sẻ những câu chuyện công nghệ thú vị, và đừng ngần ngại để lại bình luận phía dưới để chia sẻ về những phần mềm Windows cũ mà bạn cũng luôn hoài niệm nhé!
