Trong kỷ nguyên công nghệ hiện đại, việc ép xung (overclocking) CPU dường như đã trở nên ít quan trọng hơn đối với đa số người dùng, bởi lẽ các chip xử lý ngày nay đã được tối ưu hiệu năng rất tốt ngay từ khi xuất xưởng. Tuy nhiên, đối với những người đam mê công nghệ và muốn vắt kiệt từng giọt hiệu suất từ CPU của mình, việc ép xung vẫn là một hành trình không ngừng nghỉ. Và để đạt được điều đó, một bo mạch chủ (mainboard) có khả năng cấp nguồn ổn định và mạnh mẽ là yếu tố then chốt. Nhiều người thường chỉ chú ý đến số lượng pha VRM và kích thước tản nhiệt khi đánh giá một bo mạch chủ có phù hợp cho việc ép xung hay không. Nhưng thực tế, có nhiều điều hơn thế nữa về VRM mà bạn cần phải nắm rõ nếu muốn ép xung một cách nghiêm túc.
Người dùng nâng cao không chỉ nên quan tâm đến thiết kế pha mà còn phải xem xét loại và chất lượng của các thành phần VRM, cũng như cường độ dòng điện (amperage) của từng pha, cùng nhiều yếu tố khác. Nếu bạn đã sẵn sàng đầu tư một khoản lớn vào một bo mạch chủ cao cấp, hãy đảm bảo rằng bạn đang đưa ra lựa chọn đúng đắn nhất để tối ưu khả năng ép xung cho CPU.
1. Số Pha VRM Dành Riêng Cho CPU – Không Chỉ Là Tổng Số Pha
Điều Gì Cần Quan Tâm Hơn?
Số lượng pha VRM mà bạn thấy trên trang sản phẩm của bo mạch chủ thường là tổng số pha dành cho toàn bộ hệ thống. Nhìn chung, bo mạch chủ càng có nhiều pha, biến động điện áp càng thấp và khả năng xử lý TDP (công suất thiết kế nhiệt) của bo mạch càng cao mà không gặp hiện tượng quá nhiệt (thermal throttling). Thông thường, nếu một bo mạch chủ liệt kê “10+2+1” pha, số đầu tiên tương ứng với các pha dành riêng cho CPU, số thứ hai cho bộ nhớ (RAM), và số thứ ba cho chipset cùng các thành phần tích hợp khác của bo mạch chủ.
VRM và tản nhiệt của bo mạch chủ ASUS ROG Crosshair X670E Hero
Số đầu tiên là điều bạn nên chú ý nhất nếu đang tìm kiếm một bo mạch chủ được thiết kế cho việc ép xung nâng cao. Nhìn chung, các bo mạch chủ với 14 pha CPU chuyên dụng là đủ để ép xung các CPU cao cấp như Ryzen 9 9950X hoặc Core i9-14900K. Chỉ khi bạn muốn đẩy chip của mình đến giới hạn cực đoan, bạn mới cần đến 16 hoặc 18 pha CPU riêng biệt. Bạn cũng nên tham khảo các bài đánh giá bo mạch chủ từ các chuyên gia như Buildzoid để xác nhận rằng nhà sản xuất không quảng cáo số lượng pha gấp đôi số thực trên bo mạch.
Khi vượt qua mức giá 300 USD (khoảng 7,5 triệu VNĐ), hầu hết các bo mạch chủ đều có thể đáp ứng nhu cầu ép xung cực đoan của bạn, miễn là số lượng pha được bổ sung bằng các linh kiện bên trong chất lượng cao và khả năng xử lý dòng điện lớn (điều này sẽ được đề cập bên dưới).
Hình ảnh bo mạch chủ MSI MPG Z890 Carbon WiFi
Bo mạch chủ MSI MPG Z890 Carbon WiFi là một lựa chọn cao cấp dành cho các CPU Intel mới nhất. Nó sở hữu giải pháp VRM 23 pha, LAN 5Gbps, Thunderbolt 4, nhiều cổng USB tốc độ cao và tất cả các header nội bộ cần thiết cho một PC mạnh mẽ.
2. Chất Lượng Tụ Điện, Cuộn Cảm Và Transistor – Chất Lượng Hơn Số Lượng
VRM hay Mô-đun điều chỉnh điện áp, chủ yếu bao gồm các transistor (bán dẫn), cuộn cảm (choke), và tụ điện (capacitor), mỗi thành phần đảm nhiệm một vai trò riêng biệt trong quy trình cấp nguồn. Chất lượng của từng thành phần này càng cao, bo mạch chủ càng hiệu quả hơn cho việc ép xung. Các loại tụ điện Nhật Bản, cuộn cảm siêu ferrite (Super Ferrite Chokes – SFCs) và MOSFET chất lượng cao (transistor) luôn được ưu tiên trên các bo mạch chủ cao cấp.
Mặc dù bạn có thể không tìm thấy những chi tiết này trên trang sản phẩm hoặc thậm chí trang web của nhà sản xuất, việc kiểm tra các bài đánh giá cho mẫu cụ thể mà bạn định mua thường sẽ trả lời tất cả các câu hỏi của bạn. Bạn nên tránh mua các bo mạch chủ chưa có nhiều đánh giá tốt, đặc biệt khi đầu tư khoảng 350 – 500 USD (khoảng 8,5 – 12 triệu VNĐ).
3. Chất Lượng Bộ Điều Khiển PWM – Trái Tim Của VRM
Mang Tất Cả Đến Với Nhau
VRM chịu trách nhiệm chuyển đổi năng lượng từ bộ nguồn (PSU) thành các mức điện áp thấp hơn cần thiết cho CPU và các thành phần khác của máy tính. Bộ điều khiển PWM (Pulse Width Modulation) bên trong VRM tiếp tục điều chỉnh dòng điện và điện áp cung cấp cho các MOSFET, cuộn cảm và tụ điện. Các bộ điều khiển PWM cao cấp hơn cho phép kiểm soát điện áp tinh vi hơn và cung cấp nguồn điện ổn định hơn, đảm bảo các thành phần cao cấp khác trên VRM hoạt động ở mức tối đa.
Cận cảnh khu vực VRM và I/O phía sau của bo mạch chủ Gigabyte B650 Aorus Elite AX Ice
Một lần nữa, việc tìm hiểu chi tiết về bộ điều khiển PWM gần như không thể từ thông số kỹ thuật của bo mạch chủ. Tham khảo các bài đánh giá bo mạch chủ là một trong những nguồn đáng tin cậy duy nhất để đánh giá chất lượng tổng thể của bo mạch. Thông thường, nếu nhà sản xuất sử dụng các linh kiện cao cấp hơn ở các khu vực khác của VRM, bạn có thể mong đợi điều tương tự đối với bộ điều khiển PWM.
4. Pha DrMOS So Với FET Rời Rạc – Tiến Bộ Công Nghệ
Nắm Bắt Xu Hướng
Bạn có thể đã thấy cụm từ “DrMOS” trên trang sản phẩm của bo mạch chủ. DrMOS hay Driver-MOSFET là một loại giải pháp tầng nguồn tích hợp MOSFET và driver vào một module duy nhất. Mỗi pha VRM truyền thống thường có hai transistor rời rạc (cao/thấp) và một IC driver, sau đó chúng được tích hợp vào một gói duy nhất trên các bo mạch chủ hiện đại và cao cấp hơn.
Khu vực CPU của bo mạch chủ Asus ROG Strix B850-F Gaming WiFi với các thành phần VRM nổi bật
Lợi ích của giải pháp tích hợp này là hiệu quả năng lượng cao hơn, kiểm soát thiết kế tốt hơn, nhiệt độ thấp hơn và tuổi thọ dài hơn. Tương tự như các bộ điều khiển và thành phần VRM cao cấp khác, các pha DrMOS đảm bảo độ ổn định cao hơn và cấp điện hiệu quả hơn cho CPU của bạn. Hầu hết các bo mạch chủ cao cấp sẽ liệt kê các pha DrMOS trong bảng thông số kỹ thuật hoặc trên trang sản phẩm, nhưng một số mẫu vẫn có thể đang sử dụng FET (Field-Effect Transistors) rời rạc, vì vậy hãy xem xét kỹ lưỡng trước khi đưa ra lựa chọn.
5. Cường Độ Dòng Điện Của Từng Pha (Amperage) – Yếu Tố Quyết Định
Có Thể Quan Trọng Hơn Số Lượng Pha
Cường độ dòng điện của từng pha, hay lượng dòng điện mà từng pha riêng lẻ có thể xử lý, có lẽ là thông số kỹ thuật quan trọng nhất đối với những người ép xung cực đoan. Ngoài số lượng pha VRM trên bo mạch chủ, bạn cũng sẽ tìm thấy Amperage được liệt kê cho các loại pha khác nhau. Trên các bo mạch chủ hàng đầu, các pha CPU chuyên dụng được đánh giá lên tới 110A, trong khi các pha bộ nhớ và chipset được đánh giá 90A hoặc 80A.
Hình ảnh cận cảnh một CPU Intel Core i5 được gắn trên bo mạch chủ, tập trung vào khu vực VRM
Những người đam mê nhằm mục đích phá vỡ các kỷ lục ép xung trước đó thường sẽ chọn ít pha hơn một chút nhưng có khả năng xử lý dòng điện cao hơn. Mặc dù cả hai yếu tố đều quan trọng để cấp điện ổn định và hiệu quả, cường độ dòng điện (amperage) thường có thể vượt trội hơn số lượng pha. Nếu các pha bổ sung trên bo mạch chủ của bạn không thể xử lý lượng dòng điện cần thiết cho CPU cao cấp của bạn, thì chúng còn ý nghĩa gì?
Ảnh kết xuất bo mạch chủ Asus TUF Gaming X870-Plus WiFi nhìn từ góc nghiêng nhẹ
Bo mạch chủ Asus TUF Gaming X870-Plus WiFi là một bo mạch chủ cao cấp cung cấp giải pháp VRM 19 pha, tầng nguồn 80A, tản nhiệt mở rộng và tất cả các tính năng cao cấp khác mà hầu hết những người đam mê cần.
Nắm Vững Kiến Thức Về VRM Của Bạn
Nếu bạn nghiêm túc với việc ép xung CPU, bất kể mức tăng hiệu suất có được là bao nhiêu, thì việc nắm rõ cấu tạo và hoạt động bên trong thiết kế VRM của bo mạch chủ là điều không thể thiếu. Có 16 hoặc 18 pha VRM là tốt, nhưng điều quan trọng không kém là mỗi pha có thể xử lý bao nhiêu dòng điện, và chất lượng của các cuộn cảm, transistor, tụ điện và bộ điều khiển PWM. Tất cả những yếu tố này kết hợp lại để đảm bảo khả năng cấp nguồn cao cấp mà các CPU flagship ngày nay đòi hỏi. Hãy tiếp tục khám phá và nâng cao kiến thức công nghệ cùng 123thuthuat.com để đạt được hiệu suất tối ưu cho dàn máy của bạn!
