Trong nhiều thập kỷ qua, hệ điều hành Windows đã lấy hệ thống tệp tin NTFS làm nền tảng cốt lõi. Tuy nhiên, ngoài thế giới Windows, ngành công nghệ đã chứng kiến nhiều sự phát triển đáng kể với sự ra đời của các hệ thống tệp tin mới. Ngay cả trong phạm vi Windows, Microsoft cũng đã nghiên cứu ReFS trong một thời gian dài. Mặc dù các hệ thống tệp tin mới này có nhiều ưu điểm vượt trội so với NTFS ở một số khía cạnh, nhưng vấn đề đặt ra là chúng không phải lúc nào cũng tương thích hoàn hảo với Windows 11, ít nhất là ở thời điểm hiện tại. Vậy đâu là những lý do chính khiến người dùng Windows vẫn nên ưu tiên sử dụng NTFS cho các cài đặt hệ điều hành của mình?
Ổn định chưa được đảm bảo: Rủi ro tiềm ẩn của ZFS và Btrfs trên Windows
ZFS và Btrfs là hai hệ thống tệp tin đã thu hút được sự quan tâm lớn trong cộng đồng Linux. Với những lợi thế nhất định so với NTFS, một số người dùng đã thử nghiệm sử dụng các hệ thống này trong các kịch bản khởi động kép (dual-boot) trên Windows. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất nằm ở việc Microsoft không có ý định hỗ trợ chính thức các hệ thống tệp tin này trên Windows. Các triển khai driver ZFS và Btrfs dành cho Windows hiện tại đều do cộng đồng phát triển, điều này đồng nghĩa với việc chúng không có đủ nguồn lực để cung cấp mức độ hỗ trợ toàn diện như mong đợi.
Thực tế cho thấy, nhiều người dùng trên các diễn đàn như Reddit đã báo cáo về các trường hợp gặp lỗi thường xuyên với File Explorer và thậm chí là các lỗi màn hình xanh chết chóc (Blue Screen of Death – BSOD) khi sử dụng ZFS hay Btrfs. Mặc dù các dự án hỗ trợ những hệ thống tệp tin này trên Windows vẫn đang được tích cực phát triển, nhưng việc sử dụng chúng trong môi trường Windows lâu dài tiềm ẩn rất nhiều rủi ro về độ ổn định.
Laptop hiển thị lỗi màn hình xanh chết chóc (BSOD) trên Windows
Hiệu suất chưa tối ưu: NTFS vẫn vượt trội cho Windows
Việc thiếu đi sự tối ưu hóa cho các hệ thống tệp tin ngoài NTFS cũng là nguyên nhân khiến hiệu suất tổng thể bị ảnh hưởng nếu bạn quyết định chuyển đổi. Trong một thử nghiệm thực tế gần đây khi cài đặt Windows 11 trên một phân vùng ReFS, hiệu suất ổ đĩa tổng thể đã giảm đáng kể theo kết quả đo lường của CrystalDiskMark. Mặc dù ReFS có thể cung cấp tốc độ nhanh hơn trong một số kịch bản cụ thể, nhưng việc chạy hệ điều hành Windows từ phân vùng ReFS hiện tại không phải là một phương pháp lý tưởng. Dưới đây là bảng so sánh kết quả thử nghiệm:
| NTFS | ReFS | Difference (%) | |
|---|---|---|---|
| Read SEQ1M Q8T1 | 3104.32 | 2532.06 | -18.43% |
| Read SEQ1M Q1T1 | 1516.51 | 1192.76 | -21.35% |
| Read RND4K Q32T1 | 594.84 | 546.07 | -8.2% |
| Read RND4K Q1T1 | 57.91 | 49.27 | -14.92% |
| Write SEQ1M Q8T1 | 1801.75 | 1711.52 | -5.01% |
| Write SEQ1M Q1T1 | 1307.65 | 1203.62 | -7.96% |
| Read RND4K Q32T1 | 510.72 | 442.34 | -13.39% |
| Read RND4K Q1T1 | 166.38 | 163.52 | -1.72% |
Tương tự như ReFS, bạn cũng có thể tìm thấy các báo cáo về tốc độ kém hơn khi sử dụng Btrfs trên Reddit. Đây là hệ quả tự nhiên của việc các hệ thống tệp tin này không được hỗ trợ nguyên bản hoặc tối ưu hóa đúng cách. Hy vọng rằng ReFS sẽ được cải thiện trong tương lai gần do được Microsoft hỗ trợ, nhưng ở thời điểm hiện tại, nó vẫn chưa đạt được mức độ tối ưu mong muốn.
Hạn chế về tính năng: Sự trưởng thành của NTFS là lợi thế
Cuối cùng, điều đáng lưu ý là một số tính năng quen thuộc mà bạn thường sử dụng với NTFS không nhất thiết được hỗ trợ bởi các triển khai không chính thức hoặc chưa hoàn thiện của các hệ thống tệp tin khác. Chẳng hạn, ReFS có một số tính năng mà theo Microsoft, vẫn chưa được hỗ trợ trên Windows 11.
Microsoft chưa cập nhật tài liệu của mình một cách đầy đủ (tài liệu cũ vẫn ghi ReFS không thể khởi động), nhưng bạn vẫn có thể tìm thấy các vấn đề khác còn tồn tại. ReFS không thể sử dụng cho các thiết bị lưu trữ di động và nó không hỗ trợ các tính năng mã hóa hệ thống tệp tin (Encrypting File System – EFS) và mã hóa dữ liệu mà bạn có thể sử dụng với NTFS. Tất nhiên, điều này không có nghĩa là bạn không thể mã hóa dữ liệu của mình; BitLocker vẫn được hỗ trợ. Tuy nhiên, NTFS có một tính năng gọi là EFS, cho phép mã hóa dữ liệu trong suốt trên từng tệp riêng lẻ. Ngoài ra, các tính năng như thuộc tính tệp tin mở rộng (extended file attributes) và hạn ngạch đĩa (disk quotas) cũng vẫn còn thiếu.
Giao diện Disk Management (Quản lý Đĩa) trên Windows 11 hiển thị các phân vùng ổ đĩa
Tương lai nào cho các hệ thống tệp tin trên Windows?
Với tình hình hiện tại, Windows đơn giản là chưa sẵn sàng để sử dụng với các hệ thống tệp tin mới hơn. NTFS đã tồn tại trong một thời gian dài và được tối ưu hóa, hoàn thiện trong suốt ba thập kỷ qua, điều này khiến việc thay thế nó hoàn toàn trở nên khó khăn. Tuy nhiên, Microsoft đã đạt được nhiều tiến bộ tốt với ReFS, vì vậy rất có khả năng chúng ta sẽ thấy ReFS dần thay thế NTFS ở một thời điểm nào đó trong tương lai.
Đối với ZFS và Btrfs, việc dự đoán tương lai của chúng khó khăn hơn. Microsoft dường như không mấy quan tâm đến việc hỗ trợ chính thức các hệ thống tệp tin này, và điều này không có gì đáng ngạc nhiên. Có thể những nỗ lực của cộng đồng để mang lại sự hỗ trợ tốt hơn cho Windows cuối cùng sẽ đạt được thành quả, nhưng chúng ta vẫn chưa đến được điểm đó.
Kết luận: Dù có nhiều hệ thống tệp tin mới đầy hứa hẹn, NTFS vẫn là lựa chọn đáng tin cậy và tối ưu nhất cho Windows 11 ở thời điểm hiện tại nhờ độ ổn định, hiệu suất và bộ tính năng đã được kiểm chứng. Việc thử nghiệm các hệ thống tệp tin khác có thể mang lại trải nghiệm không mong muốn và rủi ro mất dữ liệu. Hãy luôn thận trọng và theo dõi những cập nhật công nghệ mới nhất từ 123thuthuat.com để có những quyết định sáng suốt nhất cho hệ thống máy tính của bạn.
