Bạn có nghĩ rằng một mạng riêng ảo (VPN) sẽ khiến bạn hoàn toàn “tàng hình” trên không gian mạng và miễn nhiễm với việc thu thập dữ liệu từ các nhà cung cấp dịch vụ Internet, các công ty công nghệ lớn, nền tảng mạng xã hội và các nhà môi giới dữ liệu? Hãy nghĩ lại! VPN thực sự là một công cụ đặc biệt hiệu quả cho quyền riêng tư và bảo mật kỹ thuật số, nhưng cũng có rất nhiều lầm tưởng xung quanh nó. Cho dù bạn đã là người dùng VPN hay đang cân nhắc sử dụng, đã đến lúc chúng ta cần phân biệt đâu là sự thật và đâu là hư cấu!
5 Lầm Tưởng Phổ Biến Nhất Về VPN
1. VPN biến máy tính của bạn thành “pháo đài bất khả xâm phạm”?
Nhiều người lầm tưởng rằng máy tính của họ sẽ trở nên không thể bị xâm nhập bởi các tác nhân độc hại ngay khi họ kích hoạt kết nối VPN. Thực tế, dữ liệu của bạn sẽ nhận được một lớp bảo mật rất cần thiết, bởi vì sử dụng VPN liên quan đến mã hóa. Nó cũng bao gồm việc che giấu địa chỉ IP của bạn, vốn sẽ được thay thế bằng một địa chỉ khác từ nhóm IP của nhà cung cấp VPN.
Tuy nhiên, các hệ điều hành, trình duyệt web và ứng dụng vẫn có thể tồn tại các lỗ hổng phần mềm chưa được vá. VPN cũng không thể chống lại các cuộc tấn công zero-day (tấn công khai thác lỗ hổng chưa được biết đến), các vụ rò rỉ dữ liệu đã bị khai thác, và nhiều loại tấn công độc hại khác như nhồi nhét thông tin đăng nhập (credential stuffing) hay lừa đảo (phishing).
Vậy, liệu có thể làm cho máy tính của bạn hoàn toàn bất khả xâm phạm không? Không hẳn, nhưng bạn có thể làm rất nhiều để bảo mật máy tính gần như tuyệt đối bằng cách sử dụng phần mềm diệt virus, tường lửa, trình quản lý mật khẩu, xác thực hai yếu tố và thường xuyên cài đặt các bản cập nhật phần mềm.
Máy tính Surface Pro 11 trưng bày, minh họa các lỗ hổng bảo mật hệ điều hành dù có VPN
2. VPN chặn đứng mọi sự giám sát của chính phủ?
VPN trở nên phổ biến rộng rãi sau những tiết lộ của Edward Snowden về mức độ giám sát của chính phủ trên toàn thế giới. Hơn một thập kỷ sau, các công nghệ VPN đã được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, các công nghệ giám sát cũng đã phát triển, đó là lý do tại sao ngay cả một VPN cao cấp cũng không thể ngăn chặn hoàn toàn việc theo dõi của chính phủ.
Một VPN ngăn chặn việc nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) ghi nhật ký và các loại trình theo dõi kỹ thuật số khác. Nó cũng mã hóa lưu lượng truy cập của bạn và ẩn địa chỉ IP, vốn được sử dụng để nhận dạng thiết bị của bạn trực tuyến. Tuy nhiên, các cơ quan chính phủ vẫn có thể theo dõi bạn thông qua DPI (Deep Packet Inspection – kiểm tra gói tin sâu) và buộc các nhà cung cấp VPN kém an toàn hơn phải ghi nhật ký và bàn giao dữ liệu nhạy cảm.
Ngoài ra, VPN không thể làm gì để chống lại việc giám sát cấp thiết bị, vì máy tính của bạn được thiết kế để cung cấp dữ liệu cho mục đích phân tích và cải thiện dịch vụ phần mềm. Chúng cũng không thể che giấu dữ liệu đến từ dấu vân tay trình duyệt (browser fingerprinting), dữ liệu đo từ xa (telemetry data) và theo dõi GPS.
Webcam góc dưới bên trái của laptop Dell XPS 13, biểu trưng cho các hình thức giám sát cấp thiết bị mà VPN không thể chặn
3. VPN “không lưu nhật ký” (zero-log) nghĩa là không thu thập bất kỳ dữ liệu nào?
Hầu hết các VPN đều tự hào tuyên bố rằng họ tuân thủ chính sách “không lưu nhật ký” (zero-log), cho thấy họ không thể biết bạn làm gì trực tuyến. Lựa chọn một VPN có chính sách không lưu nhật ký luôn là một ý tưởng hay, đặc biệt nếu chính sách đó đã được một bên thứ ba đáng tin cậy kiểm toán trong quá khứ. Tuy nhiên, nếu bạn dành thời gian đọc kỹ chính sách quyền riêng tư của các nhà cung cấp VPN, bạn sẽ luôn thấy rằng một mức độ ghi nhật ký dữ liệu nhất định vẫn diễn ra ở chế độ nền.
Nói chung, một VPN không lưu nhật ký sẽ không ghi lại các trang web bạn truy cập trực tuyến, các tệp bạn tải xuống, địa chỉ IP của bạn, các yêu cầu DNS của bạn và các siêu dữ liệu khác liên quan đến hành vi hoặc vị trí trực tuyến của bạn. Tuy nhiên, hầu hết các VPN không lưu nhật ký vẫn thu thập dấu thời gian kết nối và báo cáo sự cố (để thống kê), thông tin thiết bị/hệ điều hành (để khắc phục sự cố), và chi tiết thanh toán có thể liên kết với danh tính của bạn.
Ứng dụng ExpressVPN trên màn hình iPhone, minh họa chính sách "không lưu nhật ký" và các loại dữ liệu vẫn được thu thập
4. VPN làm chậm Internet đến mức không thể sử dụng?
Các ứng dụng VPN định tuyến lại dữ liệu đến và đi của bạn bằng cách thêm một điểm dừng phụ. Vì dữ liệu của bạn đi qua một máy chủ bổ sung, nên việc đến đích và quay trở lại sẽ mất nhiều thời gian hơn. Nói cách khác, bạn có thể mong đợi tốc độ kết nối Internet của mình sẽ giảm. Tuy nhiên, lầm tưởng rằng VPN làm chậm Internet quá mức đã không còn đúng nữa. Điều này chỉ đúng trong quá khứ, khi các VPN sử dụng các giao thức chưa được tối ưu hóa.
Trung bình, bạn có thể mong đợi tốc độ giảm từ 10-30% khi sử dụng VPN. Các máy chủ gần (ví dụ, trong quốc gia của bạn) mang lại hiệu suất nhanh nhất. Các máy chủ từ xa (ở phía bên kia thế giới) thường gây ra một số giảm tốc độ. Vì vậy, nếu bạn có kết nối 100Mbps, bạn sẽ nhận được tốc độ từ 70 đến 90Mbps, vẫn quá đủ để phát video 4K trên nhiều thiết bị cùng lúc.
Vấn đề thực sự duy nhất về hiệu suất của VPN liên quan đến chơi game trực tuyến. Vì dữ liệu của bạn di chuyển nhiều hơn bình thường, bạn sẽ nhận thấy một số độ trễ. Điều này có thể là một vấn đề khi chơi các game bắn súng trực tuyến nhịp độ nhanh, nơi độ trễ cần phải tối thiểu. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể thực hiện nhiều cách tại chỗ để cải thiện độ trễ trong game bằng cách đóng các tác vụ nền, sử dụng kết nối Internet có dây và nhiều cách khác.
Người dùng chơi game Deep Rock Galactic trên Chromebook, cho thấy tác động của VPN lên tốc độ Internet và độ trễ khi chơi game
5. Sử dụng nhiều VPN sẽ mang lại sự bảo vệ gấp đôi?
Nếu một kết nối VPN duy nhất có thể làm được nhiều điều cho quyền riêng tư của bạn, tại sao không sử dụng hai VPN hoặc hai máy chủ để tăng gấp đôi khả năng bảo vệ? Điều đó nghe có vẻ hay về mặt lý thuyết, nhưng việc sử dụng nhiều VPN để có thêm sự bảo vệ chỉ là một lầm tưởng. Trên thực tế, bạn sẽ phải đối mặt với độ trễ tăng cao, tốc độ chậm hơn đáng kể và nguy cơ rò rỉ dữ liệu DNS/WebRTC/IP tiềm ẩn.
Xích hai hoặc nhiều máy chủ VPN lại với nhau sẽ thêm các bước nhảy bổ sung cho dữ liệu của bạn và thời gian xử lý tăng lên. Mỗi máy chủ sẽ mã hóa và giải mã dữ liệu của bạn, gây ra độ trễ đáng kể. Bạn sẽ gặp khó khăn khi tải tệp, mở trang web và phát đa phương tiện trong sử dụng hàng ngày.
Hơn nữa, việc xích nhiều máy chủ là một sự phức tạp hóa không cần thiết cho một giải pháp vốn đã đáng tin cậy. Các thiết lập VPN phức tạp hơn dễ gặp các vấn đề kỹ thuật hơn, và mã hóa kép không mang lại lợi ích gì hơn một lớp mã hóa đơn. Vì vậy, hãy tuân thủ việc sử dụng một ứng dụng VPN duy nhất đã được kiểm chứng.
Cận cảnh chip CPU Core i5 trên bo mạch chủ, minh họa sự phức tạp và gánh nặng xử lý khi cố gắng sử dụng nhiều VPN cùng lúc
VPN: Công cụ phòng thủ hiệu quả nhất chống lại theo dõi
Giống như các giải pháp phần mềm khác, VPN cũng có ưu và nhược điểm. Chúng chắc chắn không phải là một “viên đạn bạc” chống lại mọi mối đe dọa kỹ thuật số, nhưng đó không phải là lý do để bạn cho phép mọi người xem những gì bạn làm trực tuyến. Trên thực tế, VPN vẫn là công cụ hiệu quả nhất để tạo ra trải nghiệm duyệt web an toàn và riêng tư hơn. Bất chấp những hạn chế, chúng vẫn cung cấp một mức độ bảo vệ đáng kể. Hãy đảm bảo rằng bạn được trang bị kiến thức để đưa ra quyết định sáng suốt về bảo mật kỹ thuật số và sử dụng một nhà cung cấp VPN đáng tin cậy.
Để cập nhật thêm những thủ thuật công nghệ hữu ích và thông tin bảo mật mới nhất, đừng quên theo dõi 123thuthuat.com!
