Dù thời điểm kết thúc hỗ trợ cho Windows 10 đang đến gần, một số người dùng có thể muốn cân nhắc trì hoãn việc nâng cấp, đặc biệt nếu họ đang sở hữu các bộ vi xử lý AMD Ryzen X3D mới nhất. Theo các thử nghiệm chi tiết từ kênh YouTube Tech YES City, Windows 10 cho thấy hiệu năng chơi game vượt trội đáng kinh ngạc so với Windows 11 trên một số tựa game, đôi khi lên đến 20% trên các mẫu CPU như Ryzen 9 9950X3D và Ryzen 7 9800X3D.
Nguyên nhân chính: Tính năng bảo mật Virtualization-Based Security (VBS)
Khoảng cách hiệu năng đáng kể này được cho là bắt nguồn từ Virtualization-Based Security (VBS), hay còn gọi là Core Isolation – một thiết lập bảo mật mà Microsoft khuyến nghị bật trên Windows 11. VBS hoạt động bằng cách cô lập nhân hệ điều hành trong một môi trường ảo hóa, nhằm tăng cường an ninh. Tính năng này đã tồn tại từ lâu và luôn là một yếu tố gây tranh cãi về tiềm năng ảnh hưởng đến hiệu năng game. Trong khi Microsoft từng khuyến nghị tắt VBS trên Windows 10 để đạt hiệu năng tốt nhất, quan điểm này đã thay đổi trên Windows 11, nơi VBS được khuyến khích bật mặc định.
Kết quả thử nghiệm hiệu năng đáng ngạc nhiên
Tech YES City đã phát hiện ra mức tăng hiệu năng gần 20% khi so sánh Windows 10 với Windows 11 (có bật VBS) trong tựa game Fortnite. Thậm chí, khi VBS đều được tắt trên cả hai hệ điều hành, Windows 10 vẫn dẫn trước Windows 11 tới 9%. Những kết quả này được ghi nhận khi chơi Fortnite ở cài đặt đồ họa Thấp (Low settings) và độ phân giải 1080p – một kịch bản mà hiệu năng thường bị giới hạn bởi CPU (CPU-bound) hơn là GPU. Điều này cho thấy sự khác biệt rõ ràng trong cách hai hệ điều hành quản lý tài nguyên CPU.
Không chỉ Fortnite, Windows 10 cũng giành chiến thắng trong các tựa game khác như Counter-Strike 2, Baulder’s Gate 3 và Kingdom Come Deliverance 2, dù mức chênh lệch nhỏ hơn đáng kể. Tất cả các thử nghiệm này đều được thực hiện ở độ phân giải 1080p với cài đặt đồ họa thấp, trên một hệ thống test bench trang bị card đồ họa Nvidia RTX 5090 mạnh mẽ.
YouTuber này cũng nhận định rằng một phần nguyên nhân của sự sụt giảm hiệu năng có thể do cách Windows 11 lên lịch tác vụ. Hệ điều hành này dường như tối ưu hơn cho kiến trúc lai (hybrid architecture) của Intel, nơi có các nhân P-core và E-core riêng biệt. Trong khi đó, AMD, dù đã tích hợp công nghệ 3D V-Cache tiên tiến vào các chip X3D mới nhất, vẫn duy trì thiết kế đơn nhân cho bộ xử lý để bàn của mình.
Biểu đồ so sánh hiệu năng của AMD Ryzen 9 9950X3D trong game Kingdom Come Deliverance 2 trên Windows 10 và Windows 11 ở độ phân giải 4K, minh họa sự biến mất của lợi thế hiệu năng ở cài đặt cao.
Mặc dù khoảng cách hiệu năng rất lớn ở độ phân giải 1080p và cài đặt thấp, nhưng điều này có thể không phản ánh kịch bản sử dụng thực tế của hầu hết người dùng sở hữu CPU cao cấp như Ryzen 9 9950X3D và GPU như RTX 5090. Các thử nghiệm của Tech YES City ở độ phân giải 4K với cài đặt đồ họa Cao (High settings) trong Kingdom Come Deliverance 2 đã cho thấy lợi thế của Windows 10 biến mất hoàn toàn, bất kể VBS có được bật hay tắt. Ở kịch bản này, hiệu năng thường bị giới hạn bởi GPU (GPU-bound), làm lu mờ đi sự khác biệt trong việc quản lý CPU của hệ điều hành.
Kết luận
Những phát hiện này mang đến một cái nhìn thú vị về cách Windows 11 ảnh hưởng đến hiệu năng CPU, đặc biệt là với các bộ xử lý AMD Ryzen X3D. Mặc dù Windows 10 có thể mang lại hiệu năng game vượt trội trong một số điều kiện nhất định, chủ yếu là các tình huống CPU-bound ở độ phân giải thấp, điều đó không có nghĩa là bạn nên tiếp tục sử dụng Windows 10. Với việc Windows 10 sẽ đạt “end-of-life” (EOL) vào cuối năm nay, việc nâng cấp lên Windows 11 vẫn là lựa chọn an toàn và được khuyến nghị để đảm bảo an ninh và khả năng tương thích phần mềm trong tương lai.
Bạn có đang sử dụng CPU Ryzen X3D và Windows 10/11? Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn về hiệu năng trong phần bình luận bên dưới!
