Nvidia, một trong những “gã khổng lồ” của ngành công nghệ, không chỉ nổi tiếng với những dòng card đồ họa dẫn đầu thị trường hay những đột phá trong lĩnh vực AI, mà còn là cái tên gắn liền với một số tranh cãi lớn xuyên suốt lịch sử phát triển của mình. Với vị thế thống trị và tầm ảnh hưởng sâu rộng, mọi hành động của Nvidia đều nhận được sự quan tâm đặc biệt từ cả giới chuyên môn, người dùng lẫn các cơ quan quản lý.
Tuy nhiên, việc một công ty có quy mô lớn như Nvidia vướng vào các lùm xùm là điều không quá xa lạ. Điều quan trọng hơn là cách mà họ đối diện, phản ứng và giải quyết những vấn đề đó. Bài viết này của 123thuthuat.com sẽ cùng bạn nhìn lại 7 tranh cãi nổi bật nhất mà Nvidia từng đối mặt, từ những cáo buộc chống cạnh tranh đến các vụ kiện liên quan đến sản phẩm, để hiểu rõ hơn về cách các sự việc này đã định hình một phần hành trình của “Đội Xanh” và cách cộng đồng, cũng như các cơ quan quản lý, đã phản ứng như thế nào.
7 Tranh Cãi Lớn Nhất Của Nvidia
1. Nỗ Lực Thâu Tóm Arm Đầy Tham Vọng
Nvidia có lịch sử lâu đời với việc mua lại hàng chục công ty nhỏ hơn và đầu tư mạnh mẽ vào nhiều doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, đề xuất mua lại Arm với giá 40 tỷ USD của họ đã gây ra một làn sóng báo động toàn cầu, và điều này hoàn toàn có lý do. Vào năm 2020, khi đại dịch COVID-19 mới bắt đầu, Nvidia công bố kế hoạch thâu tóm Arm – một thương vụ được đánh giá là một trong những vụ sáp nhập lớn nhất trong ngành công nghệ và lớn nhất trong lịch sử ngành bán dẫn.
CEO Nvidia và CEO Arm trong cuộc họp về thương vụ sáp nhập
Đề xuất này ngay lập tức thu hút sự chú ý của các cơ quan quản lý chống độc quyền trên khắp thế giới, dẫn đến hàng loạt cuộc điều tra. Sau hai năm chờ đợi trong tình trạng “treo”, Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (FTC) đã đệ đơn kiện chống lại Nvidia, cuối cùng ngăn chặn và chấm dứt thương vụ này. Ngoài những lo ngại về tích hợp theo chiều dọc (vertical integration), vụ kiện còn cáo buộc rằng việc mua lại Arm sẽ cho phép Nvidia tiếp cận những thông tin nhạy cảm về các đối thủ cạnh tranh – những công ty cũng đang hợp tác với Arm.
Nhìn lại, quyết định ngăn chặn của FTC là một động thái đúng đắn. Vào thời điểm đó, không ai có thể dự đoán được sự xuất hiện của ChatGPT và sự tăng trưởng “phi mã” của Nvidia để trở thành một trong những công ty giàu có nhất thế giới như hiện nay. Ngay cả khi không có Arm, Nvidia vẫn đang thống trị khoảng 90% thị trường AI và 80% thị trường GPU tiêu dùng. Thử tưởng tượng những con số này sẽ như thế nào nếu thương vụ Arm thành công? Việc FTC can thiệp đã bảo vệ được một phần môi trường cạnh tranh lành mạnh trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.
2. Nghi Vấn Nvidia Cạo Dữ Liệu Để Huấn Luyện AI
Câu hỏi về nguồn gốc dữ liệu dùng để huấn luyện các mô hình AI luôn là một chủ đề nóng, và Nvidia cũng không nằm ngoài tầm ngắm. Mặc dù Nvidia và các công ty AI lớn khác như OpenAI đều tuyên bố không sử dụng tài liệu có bản quyền để huấn luyện mô hình của mình, thực tế của dữ liệu đào tạo AI lại vô cùng phức tạp. Nhiều bộ dữ liệu sơ sài được tổng hợp từ nhiều năm trước vẫn đang được sử dụng làm nền tảng cho các mô hình sau này. Tuy nhiên, Nvidia đã bị cáo buộc không chỉ sử dụng dữ liệu có bản quyền để đào tạo một mô hình AI, mà còn thực hiện điều đó một cách cố ý.
Hình ảnh một thiết bị đang chạy mô hình AI DeepSeek, minh họa cho việc đào tạo AI
Trong một báo cáo gây chấn động từ 404 Media, tờ báo này đã tiết lộ các trao đổi nội bộ của Nvidia, cho thấy chỉ thị thu thập “thời lượng video tương đương một đời người” từ các nền tảng như YouTube và Netflix. Không chỉ là tổng số lượng video đó, các trao đổi còn cho thấy Nvidia đã thực hiện việc này hàng ngày. Một email nội bộ của Nvidia, theo 404 Media, đã viết: “Chúng tôi đang hoàn thiện quy trình dữ liệu v1 và bảo đảm các tài nguyên máy tính cần thiết để xây dựng một nhà máy dữ liệu video có thể tạo ra lượng dữ liệu huấn luyện tương đương trải nghiệm hình ảnh của một đời người mỗi ngày.”
Dự án này sau đó đã trở thành Nvidia Cosmos, một tập hợp các mô hình nền tảng thế giới được thiết kế để huấn luyện robot và phương tiện tự lái. Tất nhiên, Nvidia đã phủ nhận báo cáo này và khẳng định công ty đã tuân thủ luật bản quyền. Tuy nhiên, việc các trao đổi nội bộ bị rò rỉ lại cho thấy điều mà nhiều người vẫn nghi ngờ về việc thu thập dữ liệu trái phép để đào tạo AI. Vụ việc này một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của tính minh bạch và đạo đức trong việc phát triển trí tuệ nhân tạo.
3. Lùm Xùm Phiên Bản RTX 4080 12GB Gây Hiểu Lầm
Thế hệ GPU Ada Lovelace gần đây của Nvidia đã gây ra một làn sóng tranh cãi ngay từ khi được công bố, và phần lớn sự chú ý đổ dồn vào chiếc RTX 4080. Khi những chiếc card này lần đầu tiên ra mắt, Nvidia cho biết họ sẽ phát hành RTX 4080 với hai biến thể – một với 12GB VRAM và một với 16GB. Điều này không phải là chưa từng có trong thế giới GPU; ví dụ, AMD từng có phiên bản 4GB và 8GB của RX 480, và Nvidia cũng đã phát hành biến thể 10GB và 12GB của RTX 3080. Tuy nhiên, cộng đồng game thủ đã phản ứng mạnh mẽ về RTX 4080 12GB, buộc Nvidia phải “hủy ra mắt” chiếc card này ngay sau khi công bố.
Cộng đồng game thủ PC nổi tiếng là khó tính, nhưng sự phản đối đối với RTX 4080 là hoàn toàn có cơ sở. Mặc dù cả hai mẫu 16GB và 12GB đều mang cùng một tên, chúng lại là những GPU hoàn toàn khác biệt. Thực tế, chúng sử dụng các GPU khác nhau: phiên bản 16GB được xây dựng trên GPU AD103, trong khi phiên bản 12GB sử dụng AD104. RTX 4080 12GB không chỉ có ít VRAM hơn mà quan trọng hơn, nó còn bị cắt giảm 21% số lượng nhân. Đây là những thông số kỹ thuật quá khác biệt cho hai GPU mang cùng tên RTX 4080.
Đây rõ ràng là một nỗ lực lừa dối công khai, nhằm dụ dỗ những người mua không nghi ngờ mua một chiếc card có hiệu năng ở một đẳng cấp hoàn toàn khác. Nvidia đã nhận ra điều đó và ngừng sản xuất RTX 4080 12GB, sau đó nhanh chóng tái ra mắt nó với tên gọi RTX 4070 Ti với các thông số kỹ thuật giống hệt nhưng giá thấp hơn 100 USD. Vụ việc này làm dấy lên những nghi vấn về tính minh bạch của các chiến lược đặt tên sản phẩm từ các nhà sản xuất chip lớn.
4. Doanh Thu Từ Đào Tiền Ảo Bị Che Giấu
Giai đoạn từ năm 2016 đến 2018 chứng kiến sự bùng nổ của tiền điện tử. Bất kỳ game thủ PC nào sống qua thời kỳ đó đều hiểu rõ điều này, khi các thợ đào tiền mã hóa “quét sạch” các kệ hàng GPU để tận dụng cơ hội. Nvidia (và cả AMD) đã cố gắng hạ thấp tác động của các thợ đào tiền ảo đối với doanh số bán GPU của mình. Trên thực tế, họ đã hạ thấp tác động đến mức Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã phải có hành động pháp lý chống lại Nvidia vài năm sau đó.
Bộ xử lý khai thác tiền mã hóa NVIDIA CMP
Vào năm 2018, Nvidia báo cáo mức tăng trưởng lớn trong mảng kinh doanh game, vốn là phân khúc mà doanh số GPU máy tính để bàn của họ thuộc về. Người ta có thể cho rằng điều này là do nhu cầu đào tiền điện tử tăng cao, và SEC cáo buộc rằng Nvidia đã có thông tin về việc “sự gia tăng doanh số game này phần lớn được thúc đẩy bởi việc đào tiền mã hóa.” Tuy nhiên, Nvidia đã không tiết lộ điều đó, dù họ có nghĩa vụ phải làm.
Nvidia chưa bao giờ thừa nhận việc che giấu tác động của đào tiền ảo đối với doanh số GPU của mình, nhưng họ đã đồng ý nộp phạt 5,5 triệu USD cho SEC vào năm 2022. SEC cho biết những tiết lộ không phù hợp đã đánh lừa các nhà đầu tư và nhà phân tích, khi các báo cáo tài chính của Nvidia gợi ý rằng doanh thu tăng lên hoàn toàn do doanh số game, chứ không phải do hoạt động đào tiền mã hóa đầy biến động. Vụ việc này nhấn mạnh tầm quan trọng của tính minh bạch tài chính đối với các công ty niêm yết.
5. Vấn Đề Dung Lượng VRAM Của GTX 970
Vào tháng 9 năm 2014, Nvidia đã phát hành chiếc GTX 970. Đây là một chiếc card phổ biến và nhận được nhiều đánh giá xuất sắc nhờ mức giá 329 USD cùng hiệu năng đáng kinh ngạc, gần bằng chiếc GTX 980 giá 549 USD. Tuy nhiên, người dùng nhanh chóng phát hiện ra một vấn đề. Khi sử dụng chiếc card đồ họa 4GB này, các trò chơi hầu như không bao giờ sử dụng quá 3.5GB VRAM. Và khi chúng vượt quá ngưỡng đó, hiệu suất giảm đáng kể, kèm theo hiện tượng giật hình khó chịu.
Hình ảnh mạch in (PCB) của card đồ họa Nvidia GTX 970
Đây không phải là một lỗi. Nvidia sau đó tiết lộ rằng có hai phân vùng trên GTX 970. 3.5GB đầu tiên là bộ nhớ “nhanh”, trong khi 0.5GB còn lại chậm hơn đáng kể. Mỗi module bộ nhớ được kết nối với một bộ điều khiển bộ nhớ và một phần bộ nhớ đệm L2, ngoại trừ module 0.5GB cuối cùng không có bộ nhớ đệm nào. Tốc độ của nó chỉ bằng khoảng 1/7 so với phần còn lại, và nó chủ yếu đóng vai trò là “vùng tràn” khi các trò chơi vượt quá 3.5GB. Khi điều đó xảy ra, bạn sẽ gặp phải hiện tượng giật hình nghiêm trọng vì bộ nhớ đệm L2 không thể giúp bộ nhớ di chuyển nhanh nhất có thể.
Tình huống này đã dẫn đến 15 vụ kiện tập thể khác nhau, sau đó được gộp lại thành một vụ kiện lớn. Nvidia đã đạt được thỏa thuận và đồng ý trả cho mỗi chủ sở hữu GTX 970 số tiền 30 USD vì đã cung cấp thông số kỹ thuật sai lệch. Dung lượng chỉ là một vấn đề, nhưng quan trọng hơn, Nvidia đã mô tả hệ thống bộ nhớ của GTX 970 hoàn toàn giống với GTX 980, điều này hoàn toàn không đúng sự thật. Vụ việc này là một bài học đắt giá về tầm quan trọng của sự trung thực trong thông số kỹ thuật sản phẩm.
6. Nvidia Bị Tố Chặn Các Reviewer Độc Lập
Trong ngành công nghiệp công nghệ, việc các công ty gửi sản phẩm đến các kênh đánh giá (reviewer) độc lập là một thông lệ quan trọng. Đây không chỉ là một hình thức tiếp thị miễn phí mà còn là cách để các công ty nhận được phản hồi khách quan và xây dựng niềm tin với người tiêu dùng. Người xem dựa vào các reviewer để có cái nhìn chân thực về sản phẩm trước khi quyết định mua. Chính vì vậy, một làn sóng phản đối dữ dội đã nổ ra khi kênh YouTube nổi tiếng HardwareUnboxed thông báo rằng Nvidia sẽ không còn gửi sản phẩm cho họ để đánh giá nữa.
HardwareUnboxed đã công khai thông tin này, khiến người xem phản ứng tiêu cực và Nvidia cuối cùng phải rút lại quyết định của mình trong khi cộng đồng công nghệ YouTube rộng lớn hơn cũng bày tỏ sự bất bình. Có lẽ kênh lớn nhất chuyên về các sản phẩm của Nvidia, Linus Tech Tips, thậm chí còn tình cờ để lộ một kịch bản video chưa xuất bản, trong đó họ gợi ý rằng Nvidia đã cố gắng gây áp lực lên các nhà tài trợ của kênh này sau khi họ ủng hộ HardwareUnboxed.
Toàn bộ sự việc rõ ràng được định hướng để giải quyết nội bộ mà không có sự tương tác từ cộng đồng đam mê PC rộng lớn, nhưng kế hoạch đó đã thất bại. May mắn thay, chúng ta chưa từng nghe về một tình huống tương tự nào kể từ đó. Vụ việc này cho thấy sức mạnh của cộng đồng và tầm quan trọng của sự độc lập trong việc đánh giá sản phẩm.
7. Chương Trình Đối Tác GeForce Partner Program (GPP) Gây Tranh Cãi
Không có tranh cãi nào khác có thể xứng đáng đứng đầu danh sách này ngoài Chương trình Đối tác GeForce của Nvidia. Chương trình này đã gây ra quá nhiều tranh cãi đến nỗi nó có cả một trang Wikipedia riêng. Chương trình Đối tác GeForce, hay GPP, được giới thiệu vào tháng 3 năm 2018. Đây là một chương trình tiếp thị dành cho các đối tác sản xuất card đồ họa của Nvidia, điều mà chúng ta vẫn thấy thường xuyên với phần cứng PC, từ các mã game đi kèm cho đến các thiết kế sản phẩm cao cấp. Vấn đề của GPP là nó yêu cầu một “thương hiệu game độc quyền liên kết với GeForce,” theo một báo cáo được HardOCP công bố một tuần sau khi chương trình được giới thiệu. Nói cách khác, các đối tác không thể tạo ra các thiết kế card đồ họa cho các đối thủ cạnh tranh của Nvidia.
CEO của Nvidia, Jensen Huang, tại một sự kiện lớn của công ty
Hai tháng sau, Nvidia đã hủy bỏ chương trình, có lẽ là do các điều khoản “có khả năng bất hợp pháp” của chương trình mà HardOCP đã phát hiện. Những điều khoản đó bao gồm “phân bổ ưu tiên” cho các thành viên GPP, cũng như giảm giá và quỹ tiếp thị. Về cơ bản, nó sẽ cho phép Nvidia kiểm soát các thương hiệu thành công hay thất bại dựa trên việc ai chấp nhận tuân thủ. Như thể phản ứng dữ dội của cộng đồng vẫn chưa đủ, các báo cáo còn cho rằng các cơ quan quản lý như FTC cũng sẽ can thiệp.
Chương trình Đối tác GeForce đã bị loại bỏ trước khi nó thực sự đi vào hoạt động, và đó có lẽ là một điều tốt. Nvidia duy trì rằng họ không muốn “đấu tranh với thông tin sai lệch” xung quanh chương trình, và đó là lý do họ đóng cửa GPP. Nhưng với những báo cáo được đưa ra vào thời điểm đó, đó là một lý lẽ khó tin. GPP đã trở thành một biểu tượng cho những nỗ lực độc quyền và chống cạnh tranh, bị cộng đồng và cơ quan chức năng lên án mạnh mẽ.
Sức Ép Từ Cộng Đồng Và Cơ Quan Quản Lý
Mặc dù Nvidia đã từng vướng vào các rắc rối pháp lý trong quá khứ, nhưng nhiều công ty lớn khác ở quy mô này cũng vậy. Điều quan trọng hơn là cách Nvidia đã phản ứng với những làn sóng chỉ trích. Trong các tình huống như lùm xùm RTX 4080 12GB, Chương trình GPP, và việc Nvidia chặn quyền tiếp cận của các reviewer nổi tiếng, sức ép từ cộng đồng game thủ PC cuối cùng đã buộc Nvidia phải đảo ngược hướng đi. Đó là một tín hiệu tích cực. Nếu không có sự giám sát, bất kỳ công ty nào cũng có thể thực hiện những hành vi không minh bạch.
Và trong những tình huống thực sự nghiêm trọng, từ GPP đến GTX 970, hy vọng luôn có một giải pháp nào đó. Đó chắc chắn là những gì đã xảy ra trong quá khứ. Các vụ kiện, các cuộc điều tra từ cơ quan chính phủ và áp lực từ phía người tiêu dùng đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các hành động của Nvidia, buộc họ phải chịu trách nhiệm và đôi khi là thay đổi chính sách để phù hợp hơn với đạo đức kinh doanh và lợi ích của thị trường. Điều này khẳng định rằng, ngay cả những tập đoàn công nghệ khổng lồ cũng không thể đứng ngoài sự kiểm soát của dư luận và pháp luật.
Độc giả quan tâm đến các tin tức công nghệ nóng hổi, phân tích chuyên sâu về phần cứng và những câu chuyện “ngầm” trong ngành, đừng quên theo dõi 123thuthuat.com để cập nhật thông tin nhanh và chính xác nhất! Hãy để lại bình luận và chia sẻ bài viết này nếu bạn thấy hữu ích!
