Là một người dùng Windows lâu năm, tôi vẫn thường xuyên tìm hiểu và trải nghiệm nhiều bản phân phối Linux khác nhau. Nếu bạn đã từng thử, chắc hẳn bạn biết có vô vàn lựa chọn ngoài kia. Tôi đã sử dụng Ubuntu, Mint, OpenSUSE, Debian, Tails và nhiều bản phân phối khác. Số lượng các bản phân phối Linux thực sự là vô hạn. Tuy nhiên, qua hành trình khám phá đó, tôi nhận thấy ZorinOS chính là con đường lý tưởng để người dùng Windows tự mình bước vào thế giới Linux đầy thú vị.
Bản phân phối dựa trên Ubuntu này nổi bật với giao diện quen thuộc như menu Start, thanh tác vụ có thể di chuyển, trình quản lý tệp tương tự File Explorer, xem trước ứng dụng trên thanh tác vụ, ghim ứng dụng và các ứng dụng năng suất quen thuộc như bộ phần mềm văn phòng mã nguồn mở miễn phí. Đặc biệt, ZorinOS còn cung cấp tính năng “Hỗ trợ Ứng dụng Windows” (Windows App Support) dựa trên Wine và Bottles, cho phép cài đặt các ứng dụng Windows (.exe, .msi) một cách dễ dàng.
1. Cài Đặt ZorinOS Dễ Dàng Hơn Cả Windows
Trải nghiệm cài đặt đơn giản, nhanh chóng
Khi bạn thực hiện cài đặt mới cho Windows, quá trình này thường kéo dài khá lâu. Bạn phải trải qua các màn hình “đang chuẩn bị mọi thứ”, vòng tròn xoay và nhiều lần khởi động lại. Sau khi cuối cùng đến được màn hình desktop, bạn lại cần cài đặt một loạt các bản cập nhật, tiếp tục gây ra nhiều lần khởi động lại nữa.
ZorinOS: Màn hình thiết lập trong quá trình cài đặt trên phần cứng cũ.
Ngược lại, hầu hết các bản phân phối Linux, bao gồm ZorinOS, cài đặt dễ dàng hơn nhiều so với Windows. Tùy thuộc vào tốc độ kết nối internet của bạn, việc tải xuống ZorinOS có thể là phần lâu nhất của quá trình cài đặt. Bạn có thể cài đặt hệ điều hành này thông qua tệp ISO từ USB hoặc đĩa CD (nếu bạn vẫn còn ổ đĩa quang). Sau khi bắt đầu cài đặt, chỉ cần thiết lập tên, mật khẩu, múi giờ và điền một vài trường thông tin khác, ZorinOS sẽ sẵn sàng hoạt động chỉ trong khoảng 10 phút. Hơn nữa, bạn chỉ cần khởi động lại duy nhất một lần. Mặc dù vẫn có một số bản cập nhật hệ điều hành và ứng dụng sau khi desktop xuất hiện, nhưng chúng thường diễn ra ở chế độ nền và bạn vẫn có thể tiếp tục sử dụng ZorinOS để tùy chỉnh mọi thứ theo ý muốn.
2. Giao Diện Quen Thuộc Như Mái Nhà Windows
Từ Start Menu đến Thanh tác vụ linh hoạt
Khi bạn bắt đầu khám phá ZorinOS với tư cách là người dùng Windows, bạn sẽ không mất nhiều thời gian để làm quen. ZorinOS sở hữu một menu Start ở góc dưới cùng bên trái màn hình, khác biệt so với vị trí menu Start tập trung trên Windows 11 vốn gây khó khăn cho người dùng chuyển từ Windows 10. Bạn có thể điều hướng bằng chuột hoặc tìm kiếm các mục, tương tự như giao diện Windows. Việc bật chế độ tối (dark mode) trong cài đặt giao diện cũng chỉ cần một cú nhấp chuột.
Thanh tác vụ của ZorinOS hoạt động giống hệt như trên Windows. Bạn có thể ghim các ứng dụng và tiện ích, thậm chí di chuyển thanh tác vụ lên trên, sang trái hoặc phải của màn hình, điều mà thanh tác vụ tĩnh trên Windows 11 không còn cho phép. Ngoài ra, ZorinOS còn cho phép bạn thay đổi kích thước thanh tác vụ để phù hợp nhất với quy trình làm việc của mình. Một điểm cộng lớn cho người dùng chuyên nghiệp là ZorinOS tích hợp sẵn tính năng sắp xếp cửa sổ tự động (window tiling). Nhờ đó, bạn không cần phải cài đặt các công cụ sắp xếp riêng biệt như PowerToys FancyZones, FancyWM hay Workspacer.
3. Không Cần Dùng Dòng Lệnh Nếu Không Muốn
Giao diện đồ họa (GUI) thân thiện, dễ điều hướng
Một trong những điều khiến nhiều người e ngại khi sử dụng Linux là họ nghĩ rằng nó hoàn toàn dựa trên giao diện dòng lệnh (CLI). Tuy nhiên, hầu hết các bản phân phối Linux hiện nay đã cải thiện đáng kể giao diện đồ họa (GUI) để dễ điều hướng và sử dụng hơn, điều này đặc biệt hữu ích khi chuyển từ Windows. Tôi đã thử ZorinOS lần đầu tiên khoảng tám năm trước và đã rất ấn tượng bởi sự dễ sử dụng của nó.
ZorinOS: Giao diện Terminal (dòng lệnh) trên ZorinOS.
Hiện tại, tôi nhận thấy ZorinOS đã được cải thiện nhiều hơn nữa. Bạn có thể dễ dàng điều hướng giao diện người dùng bằng cách nhấp và kéo các biểu tượng, tệp, và các thao tác chuột phải cũng rất quen thuộc. ZorinOS cũng đi kèm với tất cả các ứng dụng bạn cần, bao gồm các ứng dụng mã nguồn mở phổ biến mà bạn có thể quen thuộc trên Windows như VLC, Brave và LibreOffice. Hơn nữa, nó còn có tính năng hỗ trợ ứng dụng Windows. Nếu bạn muốn sử dụng Terminal hoặc các giao diện dòng lệnh khác, bạn vẫn có thể mở và chạy các lệnh mong muốn một cách dễ dàng.
4. Hồi Sinh PC Cũ Với ZorinOS
Hiệu năng vượt trội trên phần cứng lỗi thời
Cài đặt Linux là một cách tuyệt vời để tái sử dụng các máy tính cũ, và ZorinOS không phải là ngoại lệ. Trước khi vứt bỏ chiếc laptop cũ của bạn, hãy thử cài đặt ZorinOS để thổi luồng sinh khí mới vào nó. Tôi đã cài đặt ZorinOS trên một chiếc laptop 10 năm tuổi đã được phủ bụi, và nó hoạt động rất mượt mà. Giao diện người dùng phản hồi nhanh chóng, và giờ đây tôi có thêm một chiếc PC nữa để thực hiện các tác vụ khác nhau. Nó có thể được tái sử dụng để làm nhiều việc khác. Chiếc laptop này đã từng được lên kế hoạch “về hưu”, nhưng hiện tại tôi đang dùng nó để phát phương tiện truyền thông đến một chiếc Google TV ở phòng khác. Điều này giúp bạn tiết kiệm tiền vì không cần thiết phải mua một chiếc PC mới.
ZorinOS: Hiển thị hiệu suất hệ thống trên phần cứng cũ qua trình giám sát.
5. Quản Lý Tệp Tin Giống Hệt File Explorer
Tính năng “Files” quen thuộc giúp chuyển đổi dễ dàng
Quản lý các tệp của bạn trở nên cực kỳ đơn giản với tính năng “Files” được tích hợp sẵn. Nó bao gồm các thư mục mặc định tương tự như trên Windows hay Finder của macOS, ví dụ như Tải xuống, Nhạc, Tài liệu, Hình ảnh và Video. Điều này giúp quá trình chuyển đổi từ Windows sang Linux trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Tất nhiên, bạn cũng có thể tạo các thư mục của riêng mình và kết nối với máy chủ để truy cập các tệp và thư mục được chia sẻ. Bạn cũng có thể truy cập các thư mục mặc định này từ menu Start của Zorin để thuận tiện.
6. Tích Hợp Android Mượt Mà
Đồng bộ hóa dễ dàng với điện thoại Android
Một lợi ích khác của ZorinOS là khả năng tích hợp Android, cho phép tôi đồng bộ hóa chiếc Google Pixel (hoặc các thiết bị Android khác) với laptop của mình. Đây là một tính năng mà người dùng Windows sẽ cảm thấy quen thuộc, bởi Windows cũng có hỗ trợ Android. Tôi có thể đồng bộ hóa qua mạng cục bộ để truyền tệp, đồng bộ thông báo và nhiều hơn nữa. Với sự hỗ trợ Android, ZorinOS giúp tăng cường năng suất hiệu quả khi sử dụng cả hai thiết bị. Bạn có thể truy cập tiện ích Zorin Connect từ menu Start hoặc nhấp vào khay hệ thống trên thanh tác vụ và chọn nó.
ZorinOS: Giao diện tính năng Zorin Connect để tích hợp Android.
ZorinOS sẽ giúp quá trình chuyển đổi từ Windows sang Linux trở nên dễ dàng
Nếu bạn là người dùng Windows và đang cân nhắc sử dụng Linux, ZorinOS sẽ giúp quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ. Nó có nhiều tính năng tương tự và giao diện người dùng rất quen thuộc. Một khi đã bắt đầu, bạn sẽ không gặp bất kỳ khó khăn nào trong việc điều hướng.
Tất nhiên, vẫn sẽ có một vài khác biệt mà bạn sẽ khám phá trong quá trình sử dụng. Ví dụ, mặc dù bạn có thể chạy hầu hết các ứng dụng Windows, điều quan trọng cần lưu ý là không phải tất cả chúng đều tương thích hoàn toàn với tính năng “Hỗ trợ Ứng dụng Windows”. Vì vậy, trong những trường hợp đó, bạn sẽ cần tìm một giải pháp thay thế trên Linux, và có rất nhiều lựa chọn. Sau một hoặc hai ngày trải nghiệm, tôi nhận ra rằng việc chuyển từ Windows sang Linux không nhất thiết phải là một cơn đau đầu, đặc biệt là với ZorinOS.
