Trong thế giới khắc laser, việc tìm được sự cân bằng tinh tế giữa tốc độ, công suất và độ chính xác là chìa khóa để tạo ra những tác phẩm hoàn hảo. Với kinh nghiệm thực tế, tôi nhận thấy kỹ thuật khắc laser đa lượt (multi-pass engraving) chính là giải pháp tối ưu cho những vật liệu đòi hỏi vết cắt sâu hơn hoặc cạnh sắc nét hơn. Việc chồng nhiều lượt khắc lên nhau có thể mang lại kết quả mượt mà hơn rất nhiều so với việc cố gắng cắt xuyên qua vật liệu chỉ trong một lần, điều này tiềm ẩn rủi ro gây cháy sém, cạnh bị cháy đen hoặc vật liệu bị cong vênh. Dưới đây là bốn lời khuyên hàng đầu của tôi để bạn có thể điều chỉnh cài đặt, đạt được những vết cắt nhất quán và sạch đẹp mỗi khi làm việc với máy khắc laser.
Tại sao nên sử dụng kỹ thuật khắc laser đa lượt thay vì một lượt?
Ít cháy sém, cạnh sạch hơn và kiểm soát tốt hơn
Khi cắt một lượt (single-pass), chúng ta thường phải tăng công suất lên mức cao nhất và giảm tốc độ để đảm bảo vết cắt xuyên qua vật liệu. Điều này có thể khiến vật liệu bị quá nhiệt, dẫn đến các cạnh nhựa acrylic bị chảy nhão hoặc gỗ bị cháy sém quá mức. Kỹ thuật khắc đa lượt cho phép tôi khắc phục vấn đề này bằng cách sử dụng cài đặt công suất thấp hơn và từ từ xử lý vật liệu theo từng lớp. Phương pháp này cũng giúp giảm đáng kể các vết khói bám quanh cạnh, giúp công đoạn xử lý hậu kỳ dễ dàng hơn nhiều.
Một lợi ích khác của kỹ thuật multi-pass là độ chính xác vượt trội. Bạn sẽ ít gặp phải tình trạng vật liệu bị dịch chuyển hoặc cạnh bị rung lắc khi làm việc với tốc độ chậm hơn và công suất nhẹ hơn. Cá nhân tôi đã từng bị hỏng hoàn toàn những hình dạng phức tạp chỉ vì một lần cắt quá mạnh, đặc biệt là trên các vật liệu mỏng. Với nhiều lượt khắc nhẹ, máy của tôi có nhiều thời gian hơn để duy trì chuyển động chính xác mà không bị trượt hoặc lệch hướng. Điều này tạo ra sự khác biệt rõ rệt đối với những chi tiết nhỏ, văn bản phức tạp hoặc các thiết kế tinh xảo, đòi hỏi độ tỉ mỉ cao.
Tôi cũng đạt được kết quả tốt hơn với các vật liệu nhiều lớp như gỗ dán (plywood). Vì lớp keo giữa các lớp gỗ có thể phản ứng không theo quy luật với nhiệt độ cao, nhiều lượt khắc với cường độ thấp hơn cho phép laser xử lý từng lớp một cách tinh tế hơn. Điều này đồng nghĩa với việc ít các vùng bị cháy đen hoặc các vết cắt không đều do mắt gỗ hoặc đường keo.
Điều chỉnh cài đặt đa lượt để đạt chất lượng cắt tốt nhất
Cân bằng giữa tốc độ, công suất và số lượt
Để bắt đầu, tôi sẽ xác định độ dày của vật liệu, sau đó chọn mức công suất khoảng 30–50% so với mức tôi thường dùng cho vết cắt một lượt. Ví dụ, đối với gỗ dán dày 3mm, tôi có thể cài đặt công suất 35% ở tốc độ 300mm/phút và thực hiện từ 5 đến 7 lượt. Khi làm việc với nhựa acrylic, tôi sẽ giảm tốc độ một chút và giảm công suất để tránh làm mờ hoặc làm chảy cạnh vật liệu. Nếu mục đích là khắc chứ không phải cắt xuyên, tôi sẽ sử dụng công suất thấp hơn nữa với tốc độ nhanh hơn.
Nguyên tắc chung của tôi là luôn thử nghiệm trên vật liệu phế liệu trước – cùng lô, cùng độ dày. Tôi chạy một lượt, kiểm tra độ sâu, và nhân với số lượt dự kiến cần để cắt xuyên qua. Dụng cụ đo khe hở (feeler gauge) là người bạn thân thiết nhất của tôi trong công đoạn này, vì tôi thà thực hiện thêm một hoặc hai lượt phụ còn hơn là mạo hiểm cắt quá sâu và làm hỏng một sản phẩm gần như hoàn hảo. Việc này tuy tốn thời gian hơn, nhưng giúp tiết kiệm vật liệu và giảm thiểu sự thất vọng.
Ngoài ra, tôi cũng luôn đảm bảo tiêu cự của laser được điều chỉnh chính xác trước mỗi công việc. Đôi khi, đối với những vết cắt sâu hơn, tôi sẽ điều chỉnh tiêu cự thấp hơn một chút trong quá trình cắt để giữ cho chùm tia laser luôn thẳng hàng với vết cắt đang sâu dần. Không phải máy nào cũng hỗ trợ điều chỉnh tiêu cự giữa chừng, nhưng nếu máy của bạn có tính năng này, rất đáng để thử – nó có thể giúp giảm sự tích tụ vết cháy ở cạnh dưới.
Mẹo tránh các vấn đề thường gặp khi khắc đa lượt
Giữ căn chỉnh chính xác, quản lý khói và làm mát vật liệu
Yếu tố quan trọng nhất để đạt được kết quả khắc đa lượt sạch sẽ là sự căn chỉnh. Nếu máy không quay về đúng đường dẫn ban đầu mỗi lần, bạn sẽ có những cạnh bị mờ hoặc lởm chởm. Hãy đảm bảo dây đai (belt) của máy được căng đúng cách và khung máy ổn định. Tôi cũng nhận thấy rằng việc giảm cài đặt gia tốc (acceleration settings) giúp giảm rung lắc cơ học giữa các lượt.
Sự tích tụ khói và mảnh vụn cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả của bạn. Máy Acmer P3 2-in-1 của tôi có tính năng hỗ trợ khí (air assist), và tôi luôn bật nó trong suốt quá trình làm việc. Quạt của máy khắc và một máy lọc không khí riêng biệt giúp hút khói ra khỏi khu vực làm việc. Giữa các lượt, đôi khi tôi tạm dừng để nhẹ nhàng lau bề mặt nếu có quá nhiều bồ hóng tích tụ. Điều này giúp tia laser không bị đốt cháy xuyên qua các cặn bẩn và làm ảnh hưởng đến vết cắt.
Cuối cùng, tôi cho vật liệu vài giây để nguội giữa các lượt đối với những công việc kéo dài. Điều này giúp tránh cong vênh hoặc sủi bọt, đặc biệt là với nhựa. Nếu bạn thực hiện mười lượt trở lên, nhiệt độ có thể tích tụ rất nhiều. Việc muốn nhanh chóng hoàn thành là điều dễ hiểu, nhưng sự kiên nhẫn sẽ giữ cho kết quả luôn nhất quán.
Các vật liệu và cài đặt phổ biến tôi thường dùng
Vật liệu nào phù hợp nhất với máy cắt laser của tôi
Đối với gỗ, tôi chủ yếu sử dụng gỗ dán bạch dương Baltic (Baltic birch plywood) dày 3mm và 6mm. Loại gỗ này khá đặc nhưng cắt sạch sẽ với 5 đến 10 lượt ở công suất 35–40%. Gỗ MDF cũng hoạt động tốt, mặc dù nó tạo ra nhiều khói hơn, vì vậy tôi luôn chú trọng hệ thống thông gió. Điều này đơn giản như việc tăng công suất quạt vì tôi có một máy lọc không khí gắn liền với máy khắc laser của mình. Tôi thích các loại gỗ cứng như gỗ phong (maple) và gỗ anh đào (cherry) cho mục đích khắc, nơi các lượt nhẹ hơn mang lại độ tương phản tuyệt vời mà không làm cháy sém.
Khi cắt nhựa acrylic, tôi luôn chọn loại đúc (cast) thay vì loại đùn (extruded). Tôi đã đạt được kết quả tốt nhất khi sử dụng công suất 20%, tốc độ 200mm/phút, và 6 đến 8 lượt trên tấm dày 3mm. Điều này mang lại cho tôi một cạnh bóng loáng, gần như được đánh bóng bằng lửa, mà không cần phải chà nhám hay đánh bóng sau đó. Tôi giảm tốc độ xuống 100mm/phút trên nhựa acrylic dày hơn và thêm vài lượt nữa.
Tôi không thường xuyên sử dụng da hoặc vải để cắt sâu, nhưng tôi thường thực hiện hai hoặc ba lượt nhẹ với tốc độ nhanh để khắc. Khắc quá nhiều thường có xu hướng làm cháy hoặc cong các cạnh. Tôi hoàn toàn tránh PVC – nó độc hại và không đáng để mạo hiểm sức khỏe của bạn hoặc máy của bạn.
Máy khắc laser Acmer P3 2-in-1 đa năng
Đạt được vết cắt sạch không cần đánh đổi nhờ sự kiên nhẫn
Kỹ thuật khắc đa lượt có thể là một quá trình chậm hơn, nhưng nó mang lại cho tôi khả năng kiểm soát tốt hơn nhiều đối với sản phẩm cuối cùng. Cho dù là cắt tấm acrylic hay khắc các thiết kế chi tiết lên gỗ, khả năng tạo lớp hiệu ứng với độ chính xác luôn mang lại thành quả xứng đáng. Đó không chỉ là về độ sâu – mà còn là về chất lượng. Bạn sẽ thấy các dự án của mình trông sạch sẽ và chuyên nghiệp hơn rất nhiều khi bạn tìm được sự cân bằng phù hợp giữa tốc độ, công suất và số lượt.
Hãy áp dụng những bí quyết này vào quy trình khắc laser của bạn và cảm nhận sự khác biệt về chất lượng. Đừng ngần ngại chia sẻ kinh nghiệm của bạn hoặc đặt câu hỏi trong phần bình luận bên dưới, chúng tôi luôn sẵn lòng hỗ trợ!
