Sau khi khởi động Linux, một trong những công cụ đầu tiên tôi cài đặt luôn là Midnight Commander (hay mc). Đây là một trình quản lý file toàn màn hình, dựa trên giao diện văn bản (text-mode) với nhiều tính năng phong phú, cho phép bạn sao chép, di chuyển, xóa các file và toàn bộ cây thư mục, tìm kiếm file và thực thi lệnh trong một subshell. MC còn tích hợp sẵn trình xem, chỉnh sửa và so sánh file. Ra mắt lần đầu vào năm 1994, Midnight Commander vẫn tiếp tục nhận được các tính năng và cải tiến mới ngay cả trong năm 2025. Mọi người dùng Linux mà tôi từng nói chuyện đều coi Midnight Commander là công cụ hàng đầu để quản lý file trong console. Thậm chí có người còn gọi nó là một trong những trình quản lý file mạnh mẽ nhất hiện có. Với kinh nghiệm sử dụng MC khoảng một năm nay, tôi hoàn toàn đồng ý với nhận định này.
Giao Diện Hai Khung (Dual Pane) Đột Phá
Duyệt thư mục song song dễ dàng
Giao diện hai khung của Midnight Commander cho phép duyệt thư mục song song, với menu file hiển thị rõ ràng. Hai bảng điều khiển trái và phải trong MC hiển thị đồng thời nội dung các thư mục, giúp các thao tác như sao chép hoặc di chuyển file trở nên cực kỳ đơn giản.
Bạn có thể xem hai vị trí cùng lúc và chuyển file giữa chúng chỉ bằng các lệnh bàn phím đơn giản hoặc vài lần nhấn phím chức năng. Điều này loại bỏ sự nhàm chán khi phải liên tục thay đổi thư mục hoặc mở nhiều cửa sổ terminal. Bạn có thể sử dụng các phím mũi tên để di chuyển qua lại giữa các file, phím Tab để chuyển đổi trọng tâm giữa các bảng điều khiển, hoặc thậm chí là chuột. MC hỗ trợ tương tác chuột đầy đủ, cho phép nhấp để mở thư mục và menu giống hệt như trong giao diện đồ họa (GUI).
Kho Công Cụ Và Tính Năng Tích Hợp Đa Dạng
Tiện ích tích hợp giải quyết nhiều tác vụ hàng ngày
Midnight Commander không chỉ đơn thuần là một trình duyệt file. Nó còn tích hợp hàng loạt tiện ích sẵn có, giúp bạn giải quyết nhiều tác vụ hàng ngày. Chẳng hạn, MC có trình xem file tích hợp và trình soạn thảo văn bản nội bộ (hoàn chỉnh với tính năng tô sáng cú pháp), cho phép bạn nhanh chóng kiểm tra hoặc sửa đổi file ngay lập tức mà không cần khởi động chương trình khác. Nó thậm chí còn bao gồm trình xem diff để so sánh các file song song và chức năng tìm kiếm mạnh mẽ để tìm file theo tên hoặc nội dung trên nhiều thư mục.
Giao diện Midnight Commander trên Linux với hai khung hiển thị thư mục
Một khía cạnh mạnh mẽ khác là cách Midnight Commander xử lý việc thay đổi quyền truy cập và quyền sở hữu file một cách liền mạch thông qua các menu của nó. Bạn cũng có thể thực hiện các thao tác hàng loạt phức tạp bằng MC. Công cụ này cho phép bạn chọn hoặc “đánh dấu” nhiều file (sử dụng phím Ins hoặc các ký tự đại diện) và sau đó thực hiện thao tác lên tất cả chúng cùng một lúc.
Sức Mạnh Dành Cho Người Dùng Chuyên Nghiệp
MC tỏa sáng với các khả năng nâng cao
Midnight Commander thực sự tỏa sáng khi bạn khám phá các khả năng nâng cao của nó. Một tính năng nổi bật là hỗ trợ hệ thống file ảo (VFS), cho phép bạn xử lý các file nén và máy chủ từ xa như thể chúng là các thư mục cục bộ.
Bạn có thể mở một file nén (như .tar.gz hoặc file zip) trực tiếp trong một bảng điều khiển và duyệt nội dung của nó mà không cần giải nén thủ công. Tương tự, MC có thể kết nối với các hệ thống từ xa qua FTP hoặc SSH và hiển thị thư mục từ xa trong một bảng điều khiển, cho phép bạn sao chép file giữa các máy.
Đối với những người thích tùy chỉnh và tự động hóa quy trình làm việc, MC cung cấp một hệ thống “menu người dùng” cực kỳ mạnh mẽ. Bằng cách nhấn F2, bạn sẽ mở menu người dùng, có thể chứa các lệnh tùy chỉnh do chính bạn định nghĩa. Điều này có nghĩa là bạn có thể tự động hóa các tác vụ thường xuyên – ví dụ, bạn có thể thiết lập một mục menu để thay đổi kích thước hàng loạt hình ảnh trong một thư mục hoặc biên dịch mã.
Menu người dùng có thể nhận biết ngữ cảnh. Bạn có thể có các mục menu cụ thể cho từng thư mục để điều chỉnh công cụ theo nhu cầu của mình. Tôi cá nhân coi tính năng này là một trong những tài sản hữu ích nhất của Midnight Commander, vì nó về cơ bản nhúng các script shell vào một menu bật lên tiện lợi bên trong trình quản lý file. Hơn nữa, chức năng bảng điều khiển bên ngoài của MC (Ctrl+X !) có thể thu nhận kết quả đầu ra của các lệnh shell tùy ý và hiển thị danh sách file kết quả trong một bảng điều khiển. Điều này có nghĩa là bạn có thể chạy lệnh find hoặc grep và sau đó làm việc trực tiếp với kết quả dưới dạng danh sách file bên trong MC.
Logo chính thức của Midnight Commander
Kết Luận
Midnight Commander là một công cụ quản lý file không thể thiếu cho mọi người dùng Linux, từ những người mới bắt đầu đến các chuyên gia. Với giao diện hai khung trực quan, kho tính năng tích hợp phong phú và khả năng tùy chỉnh mạnh mẽ, MC giúp tối ưu hóa công việc trên terminal, biến các thao tác phức tạp trở nên đơn giản và hiệu quả. Việc sử dụng Midnight Commander sẽ giúp bạn kiểm soát hệ thống Linux của mình một cách tối ưu, nâng cao năng suất đáng kể. Dù bạn đang sử dụng các bản phân phối phổ biến như Ubuntu hay những lựa chọn độc đáo hơn như NixOS, MC chắc chắn sẽ là một trợ thủ đắc lực. Hãy thử trải nghiệm Midnight Commander và khám phá sức mạnh mà nó mang lại cho hệ điều hành Linux của bạn.
