Tôi luôn yêu thích ổ cứng thể rắn (SSD) vì tốc độ đọc và ghi cực nhanh của chúng; ổ cứng cơ học (HDD) truyền thống khó có thể sánh bằng. Từ khi bắt đầu sử dụng SSD chuẩn SATA vào năm 2012, đến nay, tôi sẽ không bao giờ dám xây dựng một bộ PC mới mà không có ít nhất một ổ SSD. Hiện tại, tôi đang dùng SSD Corsair MP600 PCIe 4.0 làm ổ đĩa chính, nhưng điều đó không có nghĩa là tôi đã từ bỏ hoàn toàn HDD. Lý do là vì có những lúc độ tin cậy quan trọng hơn tốc độ, ví dụ như khi bạn muốn lưu trữ các tài liệu cá nhân hay hồ sơ công việc quan trọng trong nhiều năm.
Mặc dù ấn tượng về tốc độ, SSD không phải lúc nào cũng là lựa chọn tuyệt vời cho việc lưu trữ dữ liệu dài hạn. Trong nhiều năm sử dụng nhiều ổ SSD khác nhau, tôi đã gặp phải tình trạng tập tin bị hỏng và thậm chí toàn bộ ổ đĩa đột ngột ngừng hoạt động mà không có bất kỳ cảnh báo nào. Điều này đã khiến tôi phải xem xét lại việc sử dụng chúng cho những dữ liệu cực kỳ quan trọng. Vì vậy, nếu bạn đang có ý định loại bỏ ổ cứng cơ học cũ kỹ để đổi lấy tốc độ, hãy suy nghĩ lại, bởi vì bạn vẫn sẽ cần một chiếc HDD để giữ cho một số dữ liệu của mình nguyên vẹn trong thời gian dài. Sau đây, tôi sẽ giải thích chính xác lý do tại sao tôi không ưu tiên sử dụng SSD cho việc lưu trữ dữ liệu dài hạn.
3. SSD có tuổi thọ ghi hạn chế
Mỗi chu kỳ ghi đưa SSD đến gần hơn với sự hỏng hóc
Ổ cứng SSD dựa vào bộ nhớ NAND flash, loại bộ nhớ này chắc chắn sẽ bị hao mòn sau một số chu kỳ ghi giới hạn. Mỗi khi bạn ghi dữ liệu vào SSD và xóa nó đi, bạn đã sử dụng hết một chu kỳ ghi. Hầu hết các nhà sản xuất đều quy định tuổi thọ ghi (write endurance) cho các ổ SSD của họ, thường được đo bằng terabyte đã ghi (TBW). Ví dụ, ổ Corsair MP600 2TB mà tôi sở hữu có tuổi thọ ghi là 1800 TBW, trong khi Samsung 990 Pro 2TB có tuổi thọ ghi là 1200 TBW. Điều này có nghĩa là nếu bạn ghi 500GB mỗi ngày vào Corsair MP600, bạn sẽ đạt đến giới hạn TBW của nó trong khoảng 10 năm.
Mặc dù đây không phải là vấn đề đối với người dùng thông thường, nhưng tuổi thọ ghi giới hạn của SSD có thể là mối lo ngại cho những người thường xuyên lưu trữ lượng lớn dữ liệu, liên tục ghi lại các tệp tin lớn hoặc các biên tập viên video làm việc với cảnh quay 4K hay 8K thô. Trước khi mua Corsair MP600, tôi đã dùng Samsung 850 EVO, ổ này chỉ có tuổi thọ ghi 150 TBW, nghĩa là nó không được thiết kế để bền lâu. Tôi đã vượt quá giới hạn ghi của nó sớm hơn dự kiến, dẫn đến lỗi ghi, mất dữ liệu và hỏng dữ liệu mà không có cảnh báo. Vì vậy, nếu bạn muốn bảo tồn những bức ảnh tuổi thơ hay tài liệu cá nhân trong nhiều năm, hãy tránh lưu trữ chúng trên SSD – đặc biệt là một ổ đĩa giá rẻ.
2. Khả năng giữ liệu kém hơn ổ cứng HDD truyền thống
Để SSD không cấp nguồn trong nhiều năm là rủi ro lớn
Người dùng cầm ổ cứng SSD, HDD nội bộ và HDD ngoài trước màn hình Proxmox, minh họa sự đa dạng các giải pháp lưu trữ dữ liệu bền vững.
Khi mới bắt đầu sử dụng SSD, tôi đã có ấn tượng rằng mình chỉ cần cất chúng lên kệ vài năm và có thể truy cập tất cả dữ liệu bất cứ lúc nào mình muốn. Nhưng thật không may, đó không phải là cách bộ nhớ NAND flash hoạt động. Dữ liệu được lưu trữ trong mỗi ô bộ nhớ sẽ bị rò rỉ theo thời gian; điện tích dùng để biểu thị một bit có thể suy giảm, và nếu bạn không cấp nguồn cho ổ đĩa định kỳ để làm mới các ô NAND, những bit dữ liệu đó có thể trở nên không đọc được. Đây được gọi là hiện tượng rò rỉ điện tích (charge leakage), và nó càng trở nên tồi tệ hơn với các ổ SSD sử dụng bộ nhớ NAND flash cấp thấp hơn.
Hầu hết các ổ SSD tiêu dùng hiện nay sử dụng bộ nhớ NAND flash TLC và QLC, vốn không tốt bằng các ổ SSD SLC và MLC về khả năng giữ dữ liệu. Ví dụ, SSD TLC thường có thể giữ dữ liệu mà không cần nguồn điện trong khoảng 3 năm, trong khi SSD MLC và SLC có thể giữ dữ liệu lần lượt lên đến 5 năm và 10 năm. Tôi từng tháo ổ Samsung 960 EVO khỏi chiếc laptop cũ trước khi bán, nghĩ rằng mình sẽ lắp nó vào một chiếc PC nào đó để truy cập dữ liệu cũ, nhưng đến lúc đó, một số tệp tin trên đó đã bị hỏng hoặc không thể đọc được, mặc dù bản thân ổ đĩa vẫn khỏe mạnh. Đó là khi tôi học được bài học đầu tiên rằng SSD được tối ưu hóa cho việc sử dụng tích cực, chứ không phải lưu trữ thụ động.
1. SSD kém ổn định khi mất điện đột ngột
Việc tắt máy đột ngột có thể gây mất dữ liệu hoặc hỏng tệp
Hệ thống NAS Aiffro với bốn ổ SSD được lắp đặt, minh họa việc sử dụng SSD trong các giải pháp lưu trữ dữ liệu hiệu suất cao.
Tôi sống ở một quốc gia nơi mất điện khá phổ biến, và tôi đã gặp phải tình huống này nhiều lần, đặc biệt là trong quá trình hoạt động ghi dữ liệu. Việc mất điện đột ngột trong các thao tác ghi quan trọng có thể làm hỏng các khối dữ liệu và khiến việc khôi phục trở nên bất khả thi. Điều này là do SSD thường sử dụng các cơ chế bộ nhớ đệm phức tạp và các thuật toán cân bằng hao mòn (wear-leveling) tinh vi để tối ưu hiệu suất. Trong một lần tắt máy đột ngột, các quá trình này có thể không hoàn thành chính xác, khiến dữ liệu của bạn bị hỏng.
Tôi nhớ có lần PC của mình bị mất điện đột ngột trong quá trình cập nhật Windows, điều này đã làm hỏng các tệp hệ điều hành của tôi. Lựa chọn duy nhất của tôi là cài đặt lại Windows từ đầu, đồng nghĩa với việc mất đi những tệp quan trọng mà tôi đã có trên PC trong vài năm. Thật không may, các ổ SSD tiêu dùng không cung cấp mức độ bảo vệ mất điện tương tự như các ổ SSD dành cho doanh nghiệp. Vì vậy, nếu bạn không thể đảm bảo nguồn điện ổn định mọi lúc, việc chỉ dựa vào SSD để lưu trữ dữ liệu dài hạn có thể là một ý tưởng tồi.
SSD ưu tiên hiệu suất hơn độ tin cậy
Không còn nghi ngờ gì nữa, ổ cứng SSD mang lại tốc độ truyền tải cực nhanh, nhưng điều đó không thể bù đắp cho những nhược điểm nghiêm trọng của chúng trong các ứng dụng lưu trữ dữ liệu dài hạn. Như bạn có lẽ đã nhận ra, việc chỉ dựa vào SSD để lưu trữ tài liệu cá nhân của bạn là rủi ro, đó chính là lý do tại sao tôi vẫn khuyên bạn nên có một ổ cứng cơ học trong PC của mình vào năm 2025. Cho đến khi công nghệ NAND thay đổi về cơ bản, các ổ SSD tốc độ cao có thể sẽ không bao giờ giành được sự tin tưởng của tôi như một giải pháp lưu trữ dài hạn đáng tin cậy. Hiện tại, tôi tin rằng một giải pháp lưu trữ hỗn hợp sẽ mang lại cho bạn những gì tốt nhất của cả hai thế giới.
