Việc thiết lập dual-boot (chạy song song hai hệ điều hành) mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt khi bạn cần sử dụng cả Windows và Linux. Mặc dù Linux ban đầu có thể tạo cảm giác hạn chế đối với người dùng đã quen thuộc với Windows, chủ yếu do thiếu một số ứng dụng đặc thù, nhưng mặt khác, Linux sở hữu kho phần mềm mã nguồn mở khổng lồ và hệ sinh thái không ngừng phát triển. Cá nhân tôi đã lựa chọn dual-boot NixOS cùng với Windows. Nếu bạn chưa từng nghe đến, NixOS là một bản phân phối Linux hoạt động dựa trên trình quản lý gói Nix độc đáo. Không giống như hầu hết các hệ thống Linux truyền thống nơi các gói thường được đặt chung vào một thư mục dùng chung, NixOS giữ mọi thứ cực kỳ gọn gàng và ổn định. Mỗi gói phần mềm trên NixOS đều có một đường dẫn riêng biệt, bất biến, loại bỏ hoàn toàn vấn đề xung đột thư viện hay phụ thuộc. Điều này, cùng với nhiều tính năng ưu việt khác, đã biến trải nghiệm dual-boot của tôi trở nên thú vị hơn rất nhiều.
Vì sao tôi chọn NixOS?
Hệ điều hành đầy đủ tính năng và an toàn
Tôi không chuyển sang NixOS một cách ngẫu hứng. Điều thực sự thu hút tôi là sự khác biệt rõ rệt của nó so với các bản phân phối Linux khác. Việc quản lý toàn bộ hệ thống thông qua một tệp cấu hình duy nhất nghe có vẻ phức tạp ban đầu, nhưng lại rất hấp dẫn. Điểm mấu chốt tạo nên sự khác biệt chính là mức độ kiểm soát mà NixOS mang lại. Với khả năng thực hiện các thay đổi nguyên tử (atomic changes) và dễ dàng quay về trạng thái trước đó (rollbacks), tôi không còn phải lo lắng về việc làm hỏng hệ thống. Cơ chế “an toàn” này đặc biệt quan trọng đối với tôi, nhất là khi tôi vẫn cần sử dụng Windows cho một số tác vụ nhất định.
Một lý do khác khiến tôi quyết định chọn NixOS là cơ hội thoát khỏi tình trạng “địa ngục phụ thuộc” (dependency hell) thường gặp. Trên các bản phân phối khác, tôi đã từng gặp phải trường hợp ứng dụng bị lỗi do xung đột thư viện. NixOS giải quyết triệt để vấn đề này bằng cách giữ mỗi gói phần mềm trong một môi trường riêng biệt, đảm bảo không có bất kỳ xung đột nào xảy ra. Thậm chí, NixOS còn cho phép bạn cài đặt nhiều phiên bản khác nhau của cùng một chương trình mà không gặp vấn đề gì. Điều này giúp việc thử nghiệm và khám phá trở nên dễ dàng và ít căng thẳng hơn rất nhiều.
Điều tôi yêu ở NixOS – và điều tôi không thích ở Windows
Giao diện chính GNOME của NixOS phiên bản 21.11, minh họa trải nghiệm người dùng Linux được tối ưu
Trong một thời gian dài, tôi đã dual-boot cả Windows và Ubuntu để phục vụ cho các công cụ và môi trường làm việc. Đây là một thiết lập thực tế giúp tôi duy trì sự quen thuộc với cả hai hệ sinh thái. Tuy nhiên, sau khi chuyển sang NixOS, sự cân bằng đó đã thay đổi đáng kể. Việc khởi động vào Windows 11 giờ đây không còn giống một lộ trình cần thiết, mà giống một sự thỏa hiệp không thể tránh khỏi.
Trải nghiệm bắt đầu xuống cấp ngay từ khoảnh khắc tôi chọn Windows trong menu khởi động. Màn hình đăng nhập tràn ngập quảng cáo và thông tin không cần thiết, chẳng có giá trị nào cho công việc của tôi. Sau khi đăng nhập, tôi ngay lập tức bị nhắc nhở gia hạn đăng ký Microsoft 365 mà tôi chưa bao giờ sử dụng, cùng với hàng loạt thông báo từ các phần mềm của nhà sản xuất được cài đặt sẵn mà tôi không hề quan tâm. Mặc dù có nhiều cách để làm Windows bớt phiền toái, nhưng một số khía cạnh đơn giản là không thể thay đổi được.
Ngoài giao diện người dùng, hệ thống thường xuyên cảm thấy chậm và kém phản hồi, đặc biệt là trong quá trình khởi động. Các tiến trình chạy ngầm dường như tiêu tốn tài nguyên ngay từ đầu, và việc ít sử dụng chỉ làm vấn đề trở nên trầm trọng hơn. Càng ít thời gian tôi dùng Windows, các bản cập nhật càng tích tụ nhiều, dẫn đến một trải nghiệm chậm chạp và gián đoạn hơn vào lần đăng nhập tiếp theo.
Ngược lại, NixOS mang lại mức độ đơn giản và kiểm soát vượt trội. Nó khởi động một cách “sạch sẽ”, chỉ tải các ứng dụng mà tôi đã cấu hình, và không bao giờ tự động cập nhật mà không có sự cho phép của tôi. Mọi thứ đều có chủ đích và hiệu quả, không có các thành phần không cần thiết cạnh tranh sự chú ý hoặc tài nguyên hệ thống của tôi.
Trải nghiệm hàng ngày với NixOS
Thú vị khi sử dụng
Sau một thời gian học hỏi ban đầu, việc sử dụng NixOS hàng ngày khá đơn giản. Tôi đăng nhập vào môi trường KDE Plasma với tất cả các ứng dụng quen thuộc như Firefox, LibreOffice và Steam, sẵn sàng để sử dụng, và chúng hoạt động trơn tru như trên bất kỳ bản phân phối nào khác.
Niềm vui thực sự bắt đầu khi tôi quyết định tùy chỉnh. Với tôi, việc tùy chỉnh nghĩa là cá nhân hóa giao diện, thử nghiệm các ứng dụng mới hoặc điều chỉnh cài đặt hệ thống. NixOS biến những tác vụ này thành những cuộc phiêu lưu nhỏ, được kiểm soát chặt chẽ. Ví dụ, tôi muốn thử một trình quản lý tệp mới và một trình quản lý cửa sổ nhẹ.
Trên một hệ thống truyền thống, tôi có thể ngần ngại vì lo ngại làm hỏng thứ gì đó. Với NixOS, tôi chỉ cần thêm chúng vào tệp cấu hình và xây dựng lại hệ thống. Khi tôi quyết định chúng không phù hợp, tôi chỉ cần xóa các dòng liên quan và quay lại trạng thái trước đó mà không gặp bất kỳ rắc rối nào. Khả năng thử nghiệm tự do, không lo hậu quả lâu dài này đã khuyến khích tôi sáng tạo và tự tin hơn trong cách sử dụng máy tính của mình.
Tất nhiên, tôi vẫn sử dụng Windows khi cần, đặc biệt cho các ứng dụng của Adobe hoặc một số trò chơi cụ thể. Nhưng thường thì tôi lại khởi động vào NixOS vì nó mang lại niềm vui khi sử dụng. Windows cung cấp khả năng tương thích phần mềm rộng rãi cho công việc và giải trí, trong khi NixOS mang đến một môi trường ổn định và được cá nhân hóa cao cho mọi thứ khác.
Linux rất thú vị
Linux là một hệ điều hành thú vị và dễ tiếp cận nếu bạn sẵn sàng dual-boot. Nếu không, bạn vẫn có thể sử dụng nó song song với Windows bằng cách sử dụng máy ảo. Thực tế, máy ảo có thể là một lựa chọn tốt hơn cho những ai chỉ có một ổ đĩa cứng trên PC. Tuy nhiên, có một số hạn chế bạn nên cân nhắc trước khi dual-boot Linux và Windows.
Kết luận
Qua hành trình khám phá và sử dụng NixOS song song với Windows, tôi đã nhận ra tiềm năng lớn của một hệ điều hành được thiết kế với sự ổn định, khả năng kiểm soát và trải nghiệm người dùng là trọng tâm. Từ việc giải quyết triệt để xung đột phụ thuộc cho đến khả năng “thử và hoàn tác” không giới hạn, NixOS đã định nghĩa lại khái niệm về một môi trường làm việc linh hoạt và an toàn. Nếu bạn là một người dùng công nghệ đam mê tùy biến và tìm kiếm một trải nghiệm Linux khác biệt, đáng tin cậy hơn, NixOS chắc chắn là một lựa chọn đáng để bạn tìm hiểu và thử nghiệm. Đừng ngần ngại chia sẻ trải nghiệm dual-boot của bạn trong phần bình luận bên dưới, và cùng 123thuthuat.com khám phá thêm những thủ thuật công nghệ thú vị khác!
